Akordeonistički pristup izabranim delima za harmoniku i orkestar ruskih autora (interpretativna rešenja i problematika simbioze zvuka harmonike i orkestra): doktorski umetnički projekat

Abstract

Predmet doktorskog umetničkog projekta jeste akordeonistički pristup izabranim delima za harmoniku i orkestar ruskih autora koji ukazuje na interpretativna rešenja i problematiku simbioze zvuka harmonike i orkestra. Rad je usko povezan sa umetničkim delom doktorskog umetničkog projekta koji uključuje izvođenje tri kompozicije eminentnih autora: Koncertna simfonija br. 1 za harmoniku i simfonijski orkestar Vladislava Zolotarjova, Fahwerk Sofije Gubajduline za harmoniku, perkusije i gudački orkestar i Viva Voce, koncert broj 1 za harmoniku i gudački orkestar Jefrema Podgajca. Cilj doktorskog umetničkog projekta jeste afirmacija dela za harmoniku i orkestar i njihovo implementiranje u akordeonističku, ali i celokupnu umetničku koncertnu aktivnost. Cilj rada sagledava se kroz analitičko-interpretativni pristup pomenutim delima kompozitora koji su u mladosti i tokom obrazovanja i sami bili akordeonisti, ali i onih kompozitora koji se nisu praktično bavili harmonikom i izučavali je kao instrument iz ugla izvođača. Primenom istorijsko-analitičkog metoda, kao i metoda intervjua, kao posebno značajnog u procesu sagledavanja savremene kompozitorske misli, napravljen je uvid u najsitnije relacije muzičko-stilskog izraza ruskih kompozitora, ali i pokazan razvojni put harmonike kao instrumenta. Takođe, sadejstvo primene pomenutih metoda rezultiralo je značajnim informacijama koje se odnose na sam pristup interpretaciji izabranih dela za potrebe doktorskog umetničkog projekta, kao i usvajanjem korisnih smernica u domenu interpretativnih rešenja u realizaciji zvučne slike harmonike i orkestra u zajedničkom nastupu. U radu je prezentovana autentičnost zvuka harmonike u odnosu na gudački orkestar kroz njene solističke deonice, ali i situacijama gde je pažnja naročito usmerena ka usaglašavanju njihovog istovremenog zvučanja, tačnije njihov simultani zvuk i originalnost zvuka harmonike u takvom muzičkom sklopu. Komparacijom različitih načina interpretacije i tembralnosti najupečatljivijih delova kompozicija izvedeni su zaključci koji se tiču statusa harmonike kao solističkog instrumenta u orkestru, njenih tehničkih mogućnosti u odnosu na orkestar, kao i načina na koji su predstavljne njene prednosti i nedostaci u odnosu na druge solističke instrumente. Rezultati istraživanja pokazali su, takođe, da je od izuzetne je važnosti istaći činjenicu da kompozitori koji su i sami izvođači na instrumentu za koji pišu muziku to čine znatno „pažljivije”, odnosno da je izvođenje njihove muzike izuzetno pogodno i „pod rukom”. Ukoliko kompozitori, sa druge strane, ne sviraju instrument za koji stvaraju, potreban je intenzivan odnos na relaciji kompozitor-izvođač, koji je od izuzetnog, primarnog značaja kada se ima u vidu iskorišćavanje potpunog tehničkog i zvučnog potencijala harmonike.

The subject of the doctoral art project is the accordionist approach to selected works for accordion and orchestra by Russian authors, which points to interpretive solutions and the problem of the symbiosis of the sound of the accordion and orchestra. The work is closely connected with the artistic part of the doctoral art project, which includes the performance of three compositions by eminent authors: Concert Symphony no. 1 for accordion and symphony orchestra by Vladislav Zolotaryov, Fahwerk by Sofia Gubajdulina for accordion, percussion and string orchestra and Viva Voce, concert number 1 for accordion and string orchestra by Jefrem Podgajc. The goal of the doctoral art project is the affirmation of works for accordion and orchestra and their implementation in the accordion, but also the entire artistic concert activity. The aim of the work is seen through an analytical-interpretative approach to the mentioned works of composers who were accordionists in their youth and education, but also those composers who did not practice the accordion and studied it as an instrument from the performer's point of view. By applying the historical-analytical method, as well as the interview method, as especially important in the process of perceiving contemporary composer's thought, an insight was made into the smallest relations of musical-stylistic expression of Russian composers, but also showed the development of the accordion as an instrument. Also, the cooperation of the mentioned methods resulted in important information related to the approach to the interpretation of selected works for the needs of the doctoral art project, as well as the adoption of useful guidelines in the field of interpretive solutions in the realization of the sound image of accordion and orchestra. The paper presents the authenticity of the accordion sound in relation to the string orchestra through its solo sections, but also situations where attention is especially focused on harmonizing the simultaneity of their sound, more precisely their simultaneous sound and originality of the accordion sound in such a musical composition. By comparing different ways of interpretation and timbreliness of the most impressive parts of the compositions, conclusions were drawn regarding the status of the accordion as a solo instrument in an orchestra, its technical capabilities in relation to the orchestra, and the way in which its advantages and disadvantages in relation to other solo instruments are presented. The results of the research also showed that it is extremely important to point out the fact that composers who are themselves performers on the instrument for which they write music do it much „carefully”, ie that performing their music is extremely convenient and „at hand”. If composers, on the other way, do not play the instrument for which they create, an intensive relationship between the composer and the performer is needed, which is of exceptional, primary importance when considering the full technical and sound potential of the accordion.