Motivacija i uvažavanje stilova učenja kao determinante učeničkog postignuća u hemiji

Abstract

Osnovni cilj istraživanja je ispitivanje pojedinačnog i zajedničkog doprinosa motivacije za učenje, stilova učenja učenika i nastavnih strategija postignuću iz hemije. U istraživanju je učestvovao 501 učenik (265 učenika drugog i 236 učenika trećeg razreda) gimnazija iz Novog Sada, Sremske Mitrovice, Stare Pazove i Bečeja. Istraživanje je sprovedeno tokom prvog polugodišta školske 2013/2014. godine. U istraživanju je primenjeno pet instrumenata: Motivacija učenika za učenje hemije (SMTSL) i Kolbov inventar stilova učenja (LSI) koji su prevedeni na srpski jezik i adaptirani za potrebe istraživanja kao i instrumenti konstruisani za potrebe ovog istraživanja – upitnik za procenu nastavnih strategija koji se oslanja na Kolbov model stilova učenja i testovi znanja iz opšte i neorganske hemije. Kada se govori o motivaciji učenika za učenje hemije rezultati su pokazali da su učenici u najvećoj meri orijentisani na učenje, zatim na primenu strategija aktivnog učenja, orijentaciju na postignuće, dok je u najmanjoj meri razvijeno osećanje samoefikasnosti i shvatanje značaja hemije kao nauke. Motivacija za učenje se pokazala značajnim prediktorom postignuća učenika pri čemu je samoefikasnost dimenzija motivacije koja ostvaruje najveći doprinos postignuću učenika. Identifikacija stilova učenja učenika je pokazala da najveći broj učenika preferira asimilirajući stil učenja, na drugom mestu divergentni, na trećem konvergetni i na poslednjem akomodirajući stil učenja. Ispitivanjem razlika u postignuću iz hemije između učenika koji preferiraju različite stilove učenja u prisustvu i uz statističko uklanjanje uticaja motivacije na postignuće pokazalo se da najviše postignuće iz opšte hemije ostvaruju učenici koji preferiraju konvergentni stil učenja. Kada je reč o nastavnim strategijama koje nastavnici hemije primenjuju u svom radu zapaža se da u najvećoj meri primenjuju nastavne strategije koje odgovaraju učenicima sa asimilirajućim i konvergentnim stilom učenja, zatim divergentnim stilom i na poslednjem akomodirajućim stilom učenja. Od svih nastavnih strategija najsnažnijim prediktorom su se pokazale nastavne strategije koje odgovaraju konvergentnom stilu učenja. Rezultati su pokazali da kada nastavnici uvažavaju stilove učenja učenika birajući nastavne strategije u skladu sa stilovima učenja učenika, učenici ostvaruju viša postignuća i iz opšte hemije i iz neorganske hemije. Dalje, rezultati su pokazali da su više motivisani učenici čije stilove učenja nastavnici uvažavaju nego učenici kod kojih nema uvažavanja stilova učenja od strane nastavnika. Na učeničko postignuće iz hemije značajan efekat ostvaruju i motivacija i uvažavanje stilova učenja. Na osnovu navedenih rezultata može se zaključiti da bez obzira koji stil učenja učenici preferiraju potrebno je u nastavnom procesu primenjivati što raznovrsnije strategije kako bi se zadovoljile potrebe što većeg broja učenika. Ovakva nastava doprinosi višem postignuću učenika i većoj motivaciji za učenje.

The main objective of the study was to examine individual and collective contributions of learning motivation, students’ learning styles and teaching strategies to chemistry achievement. The study included 501 pupils (265 second grade pupils and 236 third grade pupils) attending grammar school in Novi Sad, Sremska Mitrovica, Stara azova and Bečej. The research was conducted during the first semester of the school year 2013/2014. The five research instruments were applied: Students ' motivation toward chemistry learning (SMTSL) and Kolb's learning styles inventory (LSI) that have been translated into Serbian and adapted for the purposes of the research, and some other were designed – questionnaire for assessing teaching strategies that relies on Kolb's learning styles model as well as achievement tests in general and inorganic chemistry. When talking about students' motivation to learn chemistry the results show that students are mostly oriented towards learning activity, using active learning strategies, their achievement, while the least developed element is their awareness of self-efficacy, and understanding the importance of chemistry as a science. Motivation to learn is a significant predictor of students’ achievement where self-efficacy dimension of motivation has the greatest contribution to their achievement. Identification of students’ learning style showed that the majority of students prefer assimilating learning style; divergent learning style is on the second place, while convergent on the third; the last one is accommodating learning style. Examination of the differences in achievement in chemistry between students who prefer different learning styles in presence and with the statistical removal of motivation influence towards achievement has been shown that students who prefer convergent learning style show the highest achievement in general chemistry. When talking about teaching strategies that teachers of chemistry apply in their teaching activity it can be seen that for the most part they apply teaching strategies that are appropriate for students with assimilating and converging learning style, then divergent style and the last accommodating learning style. Instructional strategies that match the convergent learning style have proved to be the most powerful predictor of all the teaching strategies. The results show that when teachers take into account the students’ learning styles when selecting the appropriate teaching strategy, the students achieve better results in general chemistry and inorganic chemistry as well. Furthermore, the results showed that the students are more motivated when teachers respect their learning style, in comparison with those whose learning styles has been neglected. The significant effect has been realized by motivation and appreciation of learning styles on students' achievement in chemistry. Based on these results it can be concluded that varied teaching strategies that meet the needs of great number of students should be applied in the teaching process no matter which learning style students prefer. Such instruction contributes to higher student achievement and higher learning motivation.