Akustička analiza vokala američkog engleskog u produkciji izvornih govornika srpskog jezika

Abstract

Predmet istraživanja ove doktorske disertacije su spektralne karakteristike vokala srpskog jezika i njihovo poređenje sa vokalima engleskog u realizaciji 9 izvornih govornika standardnog srpskog jezika. Pored analize kvalitativnih karakteristika vokala srpskog jezika, eksperimentalno istraživanje pokrilo je i uticaj potonjeg konsonanta na kvalitet vokala u srpskom jeziku. Analizom su obuhvaćeni i vokali engleskog jezika, a dobijene vrednosti formanata upoređene su sa referentnim vrednostima iz literature. Uzorak je činilo 9 muških govornika engleskog kao stranog jezika iz jedne gradske sredine u centralnoj Srbiji. Analiza je izvršena na vokalskom inventaru srpskog jezika (5 vokala pod kratkim i 5 vokala pod dugim akcentom), dok smo u obzir uzeli 9 monoftonga američkog engleskog (/i ɪ e ɛ æ ᴧ u ʊ o ɔ ɑ/). Eksperiment 1 bavio se ispitivanjem uticaja dužine i uticaja različitog konsonantskog okruženja na kvalitet vokala standardnog srpskog jezika. U eksperimentu 1 analizirano je 5 vokala pod kratkim i 5 vokala pod dugim akcentom u naglašenom slogu. Rezultati istraživanja pokazuju da se kvalitet vokala /i/, /e/ i /a/ razlikuje od kvaliteta njihovih dugih pandana u srpskom jeziku. Najveće spektralne razlike uočene su kod prednjeg vokala /e/. Što se tiče uticaja različitog konsonantskog okruženja na kvalitet vokala, rezultati akustičke i statističke analize mešovitih efekata pokazali su da potonji dentalni konsonant utiče na kvalitet vokala /e/, /a/ i /u/ u govoru naših ispitanika. Eksperiment 2 bavio se ispitivanjem kvaliteta vokala američkog engleskog u realizaciji govornika engleskog kao stranog jezika. U eksperimentu 2 analizirano je 9 monoftonga američkog engleskog, /i ɪ e ɛ æ ᴧ u ʊ o ɔ ɑ/, u naglašenom slogu. Dobijene rezultate akustičkih merenja poredili smo sa vrednostima formanata izvornih govornika iz literature (Bradlow 1995; Čubrović 2016). Rezultati eksperimenta 2 pokazali su da se prednji vokali /ɪ ɛ æ/ pomeraju ka prednjem delu vokalskog prostora kod naših govornika engleskog kao stranog jezika. Takođe je uočeno da niski vokali zadnjeg reda /ɔ/ i /ɑ/ dele isti vokalski prostor budući da se vokal /ɑ/ pomerio ka zadnjem delu vokalskog prostora i podigao ka vokalu /ɔ/. Pored toga, rezultati akustičkih merenja su pokazali da naši neizvorni govornici ne prave jasnu kvalitativnu distinkciju između vokala prednjeg reda /ɛ/ i /æ/. Komparativna analiza vokala američkog engleskog i srpskog jezika imala je za cilj da se utvrde sličnosti i razlike u pogledu vokalskog kvaliteta i da se ispita da li je prisutan uticaj maternjeg jezika (srpskog) na produkciju engleskih vokala. Sagledavajući rezultate komparativne analize uočili smo da je statistički značajna razlika veća u kvalitetu engleskih vokala u poređenju sa srpskim vokalima u govoru naših ispitanika. Pored toga, rezultati akustičke i statističke analize mešovitih efekata ukazuju na to da se većina naših ispitanika prilikom produkcije engleskih vokala /i ɪ ʌ ɔ u/ oslanja na razliku u kvalitetu srpskih vokala pod dugim i kratkim akcentom. Ovakav rezultat indicira da naši ispitanici nisu usvojili kvalitet pomenutih vokala karakterističan za izvorne govornike. Sa druge strane, prilikom realizacije vokala /ʊ ɛ/ naši ispitanici su se udaljili od kvaliteta srpskih vokala.

vThis disertation deals with a cross-linguistic comparison of Serbian and American English (AE) vowels as realized by a group of 9 native speakers of Serbian. Apart from analysing the qualitative features of Serbian vowels, this experimental research study also investigates the influence of the latter consonant affecting vowel quality in Serbian. The spectral characteristics of English vowels are measured with the means of acoustic phonetics methods and further compared to the reference values from other research studies. Nine male Serbian EFL learners from an urban area in Central Serbia participated in this study. Serbian vowel inventory (5 short and 5 long vowels) and 9 monophtongs of American English (/i ɪ e ɛ æ ᴧ u ʊ o ɔ ɑ/) were analysed acoustically. Experiment 1 investigates the influence of vowel length and consonantal place of articulation on vowel quality in Serbian. Five short and five long accented vowels were analysed. The results of the experiment revealed that Serbian short and long vowels /i/, /e/ and /a/ show statistically significant differences in vowel quality. The biggest spectral differences were observed in the quality of the front vowel /e/. As far as the influnce of the following consonant on the quality of Serbian vowels is concerned, the mixed-effects model found a significant effect of the dental consonantal on the preceding vowels /e/, /a/ and /u/. Experiment 2 investigates the quality of American English vowels in a group of Serbian EFL learners. Nine monophtongs of American English /i ɪ e ɛ æ ᴧ u ʊ o ɔ ɑ/ were explored. Spectral characteristics of AE vowels in a group of Serbian EFL learners were compared to those of the native speaker vowel productions (Bradlow 1995; Čubrović 2016). The results of Experiment 2 showed that vowels /ɪ ɛ æ/ are more fronted compared to those of native speakers. Low back vowels /ɔ/ and /ɑ/ overlap since /ɑ/ moved and approached the position of vowel /ɔ/. Additionally, it was observed that Serbian nonnative speakers tend to merge front vowels /ɛ/ and /æ/. The aim of the cross-linguistic comparison between American English and Serbian vowels was to establish similarities and differences in the two languages, and to determine the extent of the influence of Serbian on the production of AE vowels. The results showed that the quality difference in vowel pairs is greater in AE vowels than in Serbian vowels. In addition to this, the results of the acoustic and mixed-effects statistical analysis indicate that the majority of our participants rely on the quality difference between Serbian long and short vowels when pronouncing AE /i ɪ ʌ ɔ u/. This leads to a conclusion that our participants have not acquired the qualitative vowel distinction typical of native speakers’ vowels. On the other hand, the influence of Serbian on the production of AE vowels /ʊ ɛ/ was not perceived.