Uključivanje metakognitivnih strategija za učenje u makrostrukturu udžbenika stranog (francuskog) jezika

Abstract

Metakognitivne strategije predstavljaju svesne radnje koje učenici preduzimaju kako bi proces učenja učinili efikasnijim i efektivnijim. Njihovom upotrebom, učenik ima mogućnost da planira, postavlja ciljeve i organizuje svoje rad, čime preuzima odgovornost za sopstveno učenje. Cilj ovog rada je da utvrdimo da li su metakognitivne strategije zastupljene u makrostrukturi udžbenika francuskog jezika i to – koje strategije, u kom obliku, koliko učestalo, da li autori udžbenika eksplicitno insisitiraju na njihovoj upotrebi, i u kojim elementima strkture su uključene. Po našoj polaznoj pretpostavci, usvajanje i upotreba metakognitivnih strategija doprinosi boljem razvoju jezičkih aktivnosti (slušanje, govor, pisanje, čitanje), ali i razvoju intelektualnih sposobnosti i organizacionih veština. Kako bi došlo do usvajanja, razvoja i upotrebe celokupnog potencijala metakognitivih strategija, neophodno je integrisati ih u udžbenik stranog jezika, jer je na taj način učeniku obezbeđen kontinuirani rad (u školi i kod kuće) zasnovan na metakognitivnim strategijama. U teorijskom delu rada, povezali smo dve relevantne oblasti – strategije za učenje jezika i teoriju udžbenika, a zatim sproveli istraživanje bazirano na upitniku kreiranom za potrebe ovog rada. Korpus nad kojim je vršeno ispitivanje, obuhvata 37 udžbenika za učenje francuskog jezika u osnovnoj školi, koji su korišćeni na našim prostorima od 1956. godine pa do danas. Po završenoj analizi, rezultati su prikazani deskriptivno, a mi dolazimo do zaključaka da udžbenici francuskog jezika nisu bazirani na metakognitivnim strategijama, ali da ipak implicitno vrše izvesnu metakognitivnu funkciju. Na kraju, formirali smo preporuke namenjene istraživačima i autorima udžbenika za optimalno oblikovanje udžbenika stranog jezika.

Metacognitive strategies represent conscious actions that students take to make the learning process more efficient and effective. By using them, a student has the ability to plan, set goals and organize his work, thereby taking responsibility for his own learning. The aim of this work is to determine whether metacognitive strategies are represented in the macrostructure of French language textbooks, more exactly - which strategies, in what form, how often, whether the textbook authors explicitly insist on their use, and in which elements of the structure they are included. According to our initial assumption, the adoption and use of metacognitive strategies contribute to a better development of language activities (listening, speaking, writing, reading), but also to the development of intellectual abilities and organizational skills. In order to adopt, develop and use the entire potential of metacognitive strategies, it is necessary to integrate them into the foreign language textbook, because in this way the student is provided with continuous work (at school and at home) based on metacognitive strategies. In the theoretical part of the work, we connected two relevant areas - language learning strategies and textbook theory, and then conducted research based on a questionnaire created for the purposes of this work. The corpus that was examined includes 37 textbooks for learning the French language in elementary school, which were used in our region from 1956 until today. After the analysis was completed, the results were presented descriptively, and we come to the conclusions that the French language textbooks are not based on metacognitive strategies, but that they nevertheless implicitly perform a certain metacognitive function. Finally, we formed recommendations intended for researchers and textbook authors for the optimal design of foreign language textbooks.