Revizija poslovnih transakcija između povezanih pravnih lica

Abstract

Revizija transakcija između povezanih pravnih lica predmet je interesovanja velikog broja istraživanja, posebno u SAD i državama Azije. Početkom XXI veka, nakon velikih korporativnih skandala u istraživanjima je akcenat stavljen na procenu revizorskog rizika i monitoring eksternih revizora koji obavljaju reviziju transakcije između matičnog i zavisnih preduzeća. Predmet istraživanja doktorske disertacije je otkrivanje međuzavisnosti finansijskog, revizorskog i poreskog izveštavanja o povezanim pravnim licima u Republici Srbiji. Osnovni cilj disertacije je da utvrdi stepen kredibiliteta i nivo obelodanjivanja informacija o transakcijama između povezanih pravnih lica u procesima finansijskog i revizorskog izveštavanja u Republici Srbiji od 2017. - 2020. godine i da opredeli usaglašenost dobijenih nalaza sa zaključcima sprovedenih studija u razvijenim zemljama i zemljama u razvoju. Rezulatati dobijeni sprovedenim istraživanjem pokazuju da u Republici Srbiji nije ostvaren adekvatan nivo istinitosti i objektivnosti finansijskog izveštavanja i obelodanjivanja obavljenih transakcija sa povezanim pravnim licima, što otežava prikupljanje dovoljno kvalitetnih dokaza i testiranje takvih transakcija od strane revizora. Pored toga, u Republici Srbiji ne postoji efikasan institucionalni okvir za povezana pravna lica, a postojeći profesionalni i regulatorni okvir se nedovoljno primenjuju. Stoga je moguće zaključiti da stepen računovodstvenog i revizorskog izveštavanja o povezanim pravnim licima u Republici Srbiji nije na dovoljno visokom nivou, ali se dobijeni rezultati istraživanja mogu iskoristiti kako bi se izvršilo profesionalno unapređenje u budućem periodu. Profesionalna unapređenja treba da obuhvate izmene u zakonodavnom okviru koje bi imale uticaj na kvalitetnije i informativnije računovodstveno i poresko obelodanjivanje o povezanim pravnim licima kao i na rigorozniju primenu standarda revizije u otkrivanju manipulativnih namera preduzeća koja obavljaju transakcije sa povezanim pravnim licima uz adekvatno obelodanjivanje u revizorskim izveštajima. Pojačana kontrola objavljenih informacija u finansijskim i revizorskim izveštajima i kreiranje od strane nadležnih organa javno dostupne baze podataka revizorskih mišljenja i poreskih izveštaja o transakcijama sa povezanim pravnim licima predstavljaju, takođe, moguće načine unapređenja koja su u velikoj meri potrebna u ovoj oblasti.

The audit of transactions between related parties has been a subject of interest in a large number of studies, particularly in the United States and Asian countries. Since the beginning of the 21st century, following major corporate scandals, research has focused on assessing audit risk and monitoring external auditors who audit transactions between parent companies and related parties. The subject of the doctoral thesis research is to discover the interdependence of financial, audit and tax reporting on related parties in the Republic of Serbia. The primary goal of the thesis is to determine the degree of credibility and the level of information disclosure on transactions between related parties in financial and audit reporting processes in the Republic of Serbia in the period from 2017 to 2020, as well as the consistency of these findings with the conclusions of studies conducted in developed and developing countries. The research results indicate that an adequate degree of truthfulness and objectivity in financial reporting and disclosure of transactions with related parties has not been achieved in the Republic of Serbia, which aggravates obtaining sufficient appropriate evidence and audit testing of such transactions. Furthermore, the Republic of Serbia lacks an effective institutional framework for related parties, while the existing professional and regulatory frameworks are insufficiently applied. Therefore, it can be concluded that accounting and audit reporting on related parties in the Republic of Serbia is not at a sufficiently high level, but the obtained research results can be used with a view to contributing to the necessary improvements in the future. These improvements should include changes to the legislative framework that would have an impact on more effective and informative accounting and tax disclosures about related parties, as well as on a more rigorous application of auditing standards in detecting the manipulative intent of companies performing transactions with related parties with adequate disclosure in audit reports. Other possible improvement methods that are to a large extent required in this area comprise increased control of information published in financial and audit reports, and a publicly available database of audit opinions and tax reports on transactions with related parties, which should be created by the competent authorities.