Normativno-pravna rešenja za izgradnju zelene ekonomije Srbije - komparativna analiza zakonodavnih rešenja i prakse Evropske unije i Srbije - de lege lata, de lege ferenda

Abstract

Politika je osnova i pokretač stvaranja elemenata prava. Pravo na održivi razvoj je ljudsko pravo. Sagledavanje zelene ekonomije kao ekonomije zelenog rasta, a zelenog rasta kao politike održivog razvoja mora biti sagledavanje sveukupnosti pravno regulisanih odnosa između i prema elementima i činiocima zelene ekonomije i zelenog rasta, u čijoj se kompleksnoj stvarnosti istovremeno prepliću višeznačni procesi političkog, pravnog, institucionalnog karaktera i prirode, koja se odvija u konkretnom prostorno-vremenskom kontinuumu. Zeleni rast u konceptualističkoj manifestaciji ne izuzima ekonomiju iz središnjosti prizme održivog razvoja, već joj pridodaje politike energetske efikasnosti, klimatskih promena, zaštite životne sredine, cirkularnosti, itd. Promene koje se dešavaju unutar domaćeg regulatorno-političkoinstitucionalnog okvira, tokom njegovog usklađivanja sa pravnim tekovinama Evropske unije, a preko koga se u stvari odvija i usklađivanje istog okvira sa međunarodnim tekovinama održivog razvoja, deluju direktno i nepovratno pokretački na stvaranje pravnonormativnih rešenja za ostvarivanje ciljeva održivog razvoja. Javni diskurs Srbije de facto ne manjka potrebu za analitičkim promišljanjem i dubljim razumevanjem funkcionalnih veza i odnosa kovarijacije i kauzaliteta među ovim uslovljavajućim, simbiotskim procesima. Tako se kao problem disertacije postavlja priroda i karakter totaliteta odnosa nekoliko procesa: pridruživanja Srbije Evropskoj uniji, usklađivanja domaćeg zakonodavstva s pravnim tekovinama Evropske unije, usklađivanja nacionalnih sa međunarodnim politikama održivog razvoja, ostvarivanja ciljeva održivog razvoja i izgradnje zelene ekonomije u Srbiji. Posledično, cilj istraživanja usmeren je ka promišljanju o procesu usklađivanja sa međunarodnim politikama i pravnim tekovinama Evropske unije kao o ključnom mehanizmu za ostvarivi održivi razvoj Srbije, i o pozitivnim vezama između unapređenja pravnog poretka i stvaranja mogućnosti za zeleni rast Srbije. Rad nastoji da, oslanjajući se na komparativnu metodu, sagleda rešenja de lege lata, determiniše faktore korelacije politike i prava održivog razvoja i zelenog rasta, doprinese razumevanju šireg, prožimajućeg društvenog konteksta u kojem deluje zelena regulatorna praksa, i naposletku prepozna rešenja de lege ferenda za ozelenjavanje pravnog poretka Srbije.

Politics is the basis and a driving force behind the creation of elements of law. The right to sustainable development is a human right. Viewing the green economy as an economy of green growth, and the green growth as a policy of sustainable development must be a consideration of the totality of legally regulated relations between both elements and factors of green economy and green growth, in which complex reality simultaneously overlives the multi-important processes of political, legal, and institutional character and nature, and which takes place in a concrete spatial-time continuum. In its conceptual manifestation green growth does not exclude economy from the centre of the sustainable development prism, yet contributes to it with policies of energy efficiency, climate change, environmental protection, circularity, etc. The changes that take place within the domestic regulatory-politicalinstitutional framework, during its harmonization with the acquis communautaire, through which, in fact, alignment of the same framework with the international acquis of sustainable development takes place, act as direct and irreversible actions towards creation of legal-normative solutions for achieving sustainable development goals. Public discourse of Serbia de facto does not lack the need for analytical thinking and a deeper understanding of functional connections and relationships of covariance and causality among these conditioning, symbiotic processes. Thus, the research problem of the dissertation sets the nature and character of the totality of relations of several on-going processes: Serbia's accession to the EU, harmonisation of domestic legislation with the acquis communautaire, harmonisation of national with international policies of sustainable development, achieving sustainable development goals and a process of building a green economy in Serbia. As a result, the aim of the research is to think and deliberate on the process of harmonisation with international policies and acquis communautaire as a key mechanism for Serbia to achieve sustainable development, and on the positive links between improving the legal order and creating opportunities for Serbia's green growth.Relying on a comparative method, the work stives to look at the solutions de lege lata, determine the correlation factors of policy and the right of sustainable development and green growth, contribute to the understanding of the broader, perceived social context in which green regulatory practices operate, and ultimately recognize the solutions de lege ferenda for greening the legal order of Serbia.