Značaj biomarkera u proceni ishoda akutne plućne tromboembolije

Abstract

Uvod: Plućna tromboembolija predstavlja značajan globalni uzrok morbiditeta i mortaliteta. Procena rizika za neželjene ishode je ključna determinatna u dijagnostičkom i terapijskom algoritmu, a veliku ulogu u tome imaju biomarkeri. Pacijenti i metode istraživanja: Studijsku populaciju čini 219 pacijenata lečenih zbog akutne plućne tromboembolije, tokom desetogodišnjeg perioda. Praćeni su različiti serumski biomarkeri koji su definisani u hipotezama i ciljevima. Kao neželjeni ishodi praćeni su smrtni ishod unutar 30 dana od prijema, smrtni ishod unutar 6 meseci, velika krvarenja i kompozitni cilj — ukupan neželjeni klinički ishod. Rezultati su predstavljeni kao broj (procenat), srednja vrednost ± standardna devijacija ili medijana (25-ti — 75-ti percentil) zavisno od vrste podataka i distribucije. Poređenje grupa je rađeno Pearson-ovim Hi-kvadrat testom, Fisher-ovim egzaktnim testom, t testom i Mann-Whitney U testom. Logistička regresiona analiza je primenjena za procenu značajnosti prediktora nepovoljnog ishoda. Rezultati: Stopa 30-dnevnog mortaliteta je bila 10%, 6-mesečnog mortaliteta 12,8%, velikih krvarenja 12,3% i ukupnog neželjenog kliničkog ishoda 21,5%. Prediktori 30-dnevnog mortaliteta su: BNP, D-dimer, CRP, troponin T, apsolutni broj leukocita. Kao nezavisni prediktori pokazali su se BNP, CRP i D-dimer. Prediktori 6-mesečnog mortaliteta su: BNP, CRP, troponin T i D-dimer. Kao nezavisni prediktori pokazali su se BNP i CRP. Prediktori velikih krvarenja su: vrednost hemoglobina na prijemu, minimalna vrednost hemoglobina, apsolutni broj limfocita i neutrofilnolimfocitni odnos. Kao nezavisni prediktori pokazali su se vrednost hemoglobina na prijemu, minimalna vrednost hemoglobina i neutrofilno-limfocitni odnos. Prediktori za ukupan neželjeni klinički ishod su: troponin T, CRP, BNP, D-dimer, ukupan broj leukocita, apsolutni broj neutrofila, i neutrofilno-limfocitni odnos, vrednost hemoglobina na prijemu i minimalna vrednost. Kao nezavisni prediktori pokazali su se: CRP, BNP, leukociti, neutrofili, neutrofilno-limfocitni odnos, vrednosti hemoglobina na prijemu i minimalna tokom hospitalizacije. Zaključak: Određivanje vrednosti hematoloških, hemostaznih, inflamatornih i „kardijalnih“ biomarkera na prijemu, značajno je za procenu rizika za neželjene ishode pacijenata obolelih od akutne plućne tromboembolije.

Introduction: Pulmonary thromboembolism is a significant global cause of morbidity and mortality. The risk assessment for adverse outcomes is a key determinant in the diagnostic and therapeutic algorithm, and biomarkers have important role in this process. Patients and methods: The study included 219 patients who treated for acute pulmonary embolism, during the ten years. Various serum biomarkers are determined, wich are defined in the hypotheses and goals. Also, four adverse outcomes are determined: 30-day mortality, 6- months mortality, major bleeding and composite goal — net adverse clinical outcome. The results are presented as the number (percentage), mean ± standard deviation or median (25th - 75th percentile) depending on the type of data and distribution. Comparison of the groups was done by the Pearson Hi-square test, the Fisher Exact Test, the T test, and the Mann-Whitney U test. Logistic regression analysis was used to estimate the significance of the adverse outcome predictors. Results: The 30-day mortality rate was 10%, the 6-months mortality rate was 12,8%, the major bleeding rate was 12,3% and net adverse clinical outcome rate was 21.5%. The predictors of 30-day mortality are: BNP, D-dimer, CRP, troponin T, leukocyte absolute count. The independent predictors are BNP, CRP and D-dimer. The predictors of 6-months mortality are: BNP, CRP, troponin T and D-dimer. The independent predictors are BNP and CRP. The predictors of major bleeding are: hemoglobin value at the admission, minimal value of hemoglobin lymphocyte absolute count and neutrophil-lymphocyte ratio. The independent predictors are hemoglobin value at the admission, minimal value of hemoglobin lymphocyte and neutrophil-lymphocyte ratio. The predictors of net adverse clinical outcome are: troponin T, CRP, BNP, D-dimer, leukocytes absolute count, neutrophils absolute count, neutrophillymphocyte ratio, hemoglobin value at the admission, minimal value of hemoglobin. The independent predictors are CRP, BNP, leukocytes absolute count, neutrophils absolute count, neutrophil-lymphocyte ratio, hemoglobin value at the admission, minimal value of hemoglobin. Conclusion: Determining the value of hematological, hemostatic, inflammatory and "cardiac" biomarkers at the admission is important for assessing the risk of adverse outcomes of patients suffering from acute pulmonary thromboembolism.