Poremećaj funkcije endotela kao uzrok nastanka tromboze kod bolesnika sa antifosfolipidnim sindromom

Abstract

Dijagnoza antifosfolipidnog sindroma (AFS) ili po autoru Hughesovog sindroma postavlja se kada je prisutna jedna ili više epizoda tromboze arterija, vena ili malih krvnih sudova i/ili komplikacije trudnoće, uz laboratorijski kriterijum pozitivnosti antifosfolipidnog(ih) antitela (aFL) dva ili više puta u razmaku od najmanje 12 nedelja. AFS može biti primarni (PAFS) kada se ispoljava samostalno, ili kada se ispoljava u okviru nekog drugog patološkog stanja ili bolesti (SAFS), prvenstveno sistemskog eritemskog lupusa (SEL). U dosadašnjim istraživanjima o AFS nije dobijen odgovor na pitanje da li je tromboza u okviru ispoljavanja sindroma primarno problem endotela, da li je ona stalno prisutan ili povremeni rizik ili postoje drugi faktori tipa inflamacije, urođenih stanja koji imaju uticaja na „snagu“ različitih aFL. CILJEVI: Cilj studije je ispitivanja endotelne funkcije kliničkim testom i utvrđivanja povezanosti poremećaja funkcije endotela sa učestalosti i vrstom tromboza kod bolesnika sa primarnim (PAFS) i sekundarnim antifosfolipidnim sindromom (SAFS). Takođe, cilj rada je utvrđivanje prisustva oksidativnog stresa i inflamacije kao i njihov uticaj na promenu endotelne funkcije i nastanak tromboze. Cilj je i da se odredi povezanost između vrste i titra antifosfolipidnih antitela (aFL) sa parametrima oksidativnog stresa, inflamacije i endotelne funkcije kod ispitivanih grupa i da se ustanovi da li postoji njihova povezanost kao mogućih „okidača“ tromboze. MATERIJAL I METODE: Ova kohortna studija obuhvatila je grupu od 90 PAFS, 50 SAFS bolesnika i 40 zdravih ispitanika. Svim bolesnicima određeni su laboratorijski pokazatelji AFS-a: antikardiolipinska antitela (aKL IgG, IgM klase), anti ß-2 glikoprotein I antitela (anti β2-GPI) (IgG ili IgM klase) i lupus antikoagulans (LA) kao i biohemijske analize uz kompletan lipidogram, hsCRP kao marker zapaljenja i koncentracija asimetričnog dimetilarginina (ADMA). Oksidativna ravnoteža je merena prisustvom oksidativnih produkata: lipidnih hidroperoksida (LOOH) i produkata uznapredovale oksidacije proteina (AOPP) kao i antioksidativnim mehanizmima: aktivnost paraoksonaze (PON1) i prisustvom ukupnih sulfhidrilnih grupa (SH)...

Diagnosis of antiphospholipid syndrome or Hughes syndrome is established if arterial and/or venous thrombosis, multiple and recurrent fetal losses occured in presence of elevated levels of antiphospholipid antibodies (aPL) found two or more times at least 12 weeks appart. This syndrome is considered primary (PAPS) if unassociated with any other connective tissue disease or secondary (SAPS) if it appears in association with other autoimmune disorders, mainly systemic lupus erythematosus (SLE). There is not jet answer on the question whether thrombosis is primarily the endothelium problem, whether it is a persistent or occasional risk, or there are other factors like inflammation, congenital conditions that have an effect on the "strength" of different aPL. OBJECTIVES: The major objectives of the present study were: 1) to analyze endothelial function by clinical test and compare it with frequency and type of thrombosis in patients with APS comparing PAPS and SAPS groups, 2) to investigate possible relationship of oxidative stress and inflammation to endothelium function and thrombotic risk, 3) to establish possible predictive role of aPL as trigger of oxidative stress, inflammation and endothelium dysfunction and thrombosis. MATERIAL AND METHODS: This cohort study includes a total of 140 (Caucasians) APS patients; (averaged age 42,48±12,55 years), 90 were PAPS patients and 50 had APS associated with SLE (SAPS) and 40 healthy controls (averaged age 44,9±10,18 years). All patients were evaluated for the presence of aPL: LA, aCL IgG/IgM, antiß2GPI IgG/IgM and complete biochemistry analysis with measurement of hsCRP and asymmetric dymethylarginine was done. The oxidative balance was measured by the presence of oxidative products: lipid hydroperoxide (LOOH) and products of advanced protein oxidation (AOPP) as well as antioxidant mechanisms: the activity of paraoxonase (PON1) and the presence of total sulfhydryl groups (SH). Hypercoagulability was assessed based on the determination of the values of d dimers and the parameters of endogenous thrombin potential (ETP)...