Identifikacija prediktora mortaliteta pacijenata sa prelomom kuka starije životne dobi

Abstract

Prelomi kuka u starih, kao najozbiljnija komplikacija osteoporoze, upravo zbog visoke incidence, povezanog morbiditeta, visokog stepena invalidnosti, produžene hospitalizacije i velikih troškova lečenja, kao i posledično visokih stopa mortaliteta, imaju ogroman zdravstveni i društveno-ekonomski značaj. Shodno podacima iz savremene literature, identifikovane su velike geografske varijacije u učestalosti preloma kuka širom sveta, a sve u zavisnosti od razvijenosti zemlje, kulturoloških razlika i drugih relevantnih faktora. Iako je hirurška intervencija kamen temeljac u lečenju povređenih, postoji dovoljno dokaza da su kliničko stanje pre preloma i perioperativno upravljanje ovim stanjem, od ključnog značaja za funkcionalni oporavak i krajnji ishod. Osoba sa prelomom kuka se karakteriše time da je nosilac hroničnih, multisistemskih, više ili manje kontrolisanih bolesti (sa prosekom od 3,7 komorbiditeta), sa visokim procentom kognitivnih oštećenja, i korišćenja multimedikamenatozne terapije. Uprkos napretku u lečenju preloma kuka, postoje mnogi faktori koji se moraju uzeti u obzir prilikom odlučivanja šta bi trebalo da bude optimalan tretman za svakog pacijenta ponaosob. Potvrđena je direktna veza između preloma kuka i mortaliteta, od kada se smatra jednim od vodećih uzroka smrti kod starije populacije. Najveći rizik od razvoja smrtnog ishoda je u periodu neposredno posle preloma, i povećava se 2 do 10 puta u odnosu na opštu populaciju sličnih karakteristika. Najveći deo ove smrtnosti upravo se dešava u prvih 3-6 meseci nakon samog preloma kuka. Utvrđeno je postojanje jakih dokaza za ove prediktore koji utiču na smrtnost pacijenata posle preloma kuka. Izolovani su sledeći faktori: pol, starost, broj komorbiditeta, tip i lokacija preloma, psihički i funkcionalni status pre preloma, ASA (American Society of Anesthesiologists) skor, hemodinamski poremećaji, vrsta tretmana (hirurgija ili konzervativa), vrsta hirurške tehnike, operativno kašnjenje, anemija, pojava komplikacija (respiratorna, kardiološka insuficijencija, tromboembolija, elektrolitni i metabolički poremećaji, infekcije). Doprinos ove studije ogleda se u detaljnoj analizi i utvrđivanju potencijalnog značaja ispitivanih faktora (prediktora) za nastanak smrtnog ishoda kod pripadnika populacije sa pomenutom zdravstvenom problematikom, kako u pojedinačnom slučaju, tako i u kombinaciji sa drugim potencijalnim prediktorima. Proistekli rezultati istraživanja svakako će omogućiti znatno preciznije i potpunije razumevanje faktora koji predisponiraju razvoj smrtnog ishoda kod starijih pacijenata sa prelomom kuka, a time biti i od praktičnog značaja u kreiranju strategije primene preventivnih (optimizacija hemodinamskih, kardio-respiratornih, metaboličkih, bubrežnih funkcija, prevencija delirijuma, prevencija dekubitalnih ulkusa, tromboembolijskih komplikacija...) i pravovremenih korektivnih mera za sprečavanje razvoja ozbiljnih komplikacija i posledičnog smrtnog ishoda, tako da je ova studija deo identifikacione strategije.

Due to its high incidence and accompanying morbidity, a high degree of disability, prolonged hospitalization, high costs of treatment, and high mortality rates, hip fracture in the elderly, as the most serious complication of osteoporosis, is of great health and socio-economic importance. According to modern literature, large geographical variations in the frequency of hip fractures worldwide have been identified, all depending on the country's development, cultural differences and other relevant factors. Although surgical intervention is a cornerstone in the treatment of injuries, there is sufficient evidence that the clinical condition before the fracture and the perioperative management of this condition is crucial for a functional recovery and the final outcome. Patients with a hip fracture are characterized by the fact that they have chronic, multisystemic, more or less controlled diseases (with an average of 3.7 comorbidities), a high percentage of cognitive impairments, and are on multidrug therapy. Despite advances in the treatment of hip fracture, there are many factors that must be considered when deciding what should be the optimal treatment for each patient individually. A direct link between hip fracture and mortality has been confirmed since it started to be considered one of the leading causes of death in the older population. The greatest risk of developing a fatal outcome is in the period immediately after the fracture, and is 2 to 10 times bigger in relation to the general population of similar characteristics. The bulk of this mortality occurs in the first 3-6 months after the hip fracture. Strong evidence has been established for the following predictors that affect the mortality of patients with a hip fracture: sex, age, number of comorbidities, type and location of fractures, psychological and functional status before the fracture, ASA (American Society of Anaesthesiologists) score, hemodynamic disorders, type of treatment (surgery or conservative), type of surgical technique, anemia, complications (respiratory complications, cardiac insufficiency, thromboembolism, electrolyte and metabolic disorders, infections). The contribution of this study lies in detailed analysis and establishment of the potential significance of the investigated factors (predictors) for the occurrence of the fatal outcome in the population with the given health problem, both in the individual case and in combination with other potential predictors. The results of the research will certainly provide a much more precise and complete understanding of the factors that predispose the development of the fatal outcome in elderly patients with a hip fracture, and thus be of practical importance in creating a strategy for preventive measures (optimization of haemodynamic, cardio-respiratory, metabolic, and renal functions, delirium prevention, prevention of decubital ulcers, thromboembolic complications, etc.) and for timely corrective measures aiming to prevent the development of serious complications and consequent death. In that sense, this study is part of the identification strategy.