Uticaj kvaliteta semena na dinamiku razvoja, prinosi kvalitet suncokreta

Abstract

Izvod IZ Pet hibrida suncokreta (Sremac, Oliva, Cepko, NS-H-111 i Sumo 2 OR) gajena su tokom vegetacionih sezona 2010. i 2011. godine na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad, na Rimskim šančevima i na oglednom polju Poljoprivredne stručne službe Zrenjanin. Laboratorijski deo ogleda izveden je u Laboratoriji za ispitivanje semena Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada i Biohemijskoj laboratoriji Poljoprivrednog fakulteta u Novom Sadu. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi da li semenski materijal, poreklom sa istog lokaliteta i iste parcele, u procesu dorade semena tj. odvajanja semena po frakcijama menja kvalitet, kao i da li ovakav način dorade semenskog materijala utiče na prinos i komponente prinosa semena, kao i na sadržaj i prinos ulja odabranih hibrida suncokreta. Takođe, cilj je bio i da se utvrdi da li nedostatak primarnog korena kod ponika suncokreta dovodi do statistički značajnog smanjenja prinosa semena i ulja, kao i kakav uticaj ima na komponente prinosa suncokreta. Analizirane su sledeće osobine: klijavost i vigor semena, enzimska aktivnost, nicanje u polju, nakupljanje suve materije (po biljnim organima i ukupno po biljci), visina stabla, prečnik glave, prinos semena, masa 1000 semena, sadržaj ulja i prinos ulja. Statistička obrada podataka izvršena je primenom analize varijanse trofaktorijalnog ogleda, prema modelu podeljenih parcela. Iz tabele analize varijanse je prikazana verovatnoća značajnosti razlika po F-testu, a na osnovu učešća u sumi kvadrata tretmana određen je procentualni udeo svakog faktora u ukupnoj varijabilnosti. Takođe su izračunate i LSD vrednosti za poređenje razlika između tretmana posmatranog faktora, na pragovima značajnosti od 1 i 5%. Utvrđena je i korelaciona zavisnost posmatranih osobina. Rezultati analize varijanse pokazali su visoko značajno učešće glavnih faktora (godine, lokaliteta, frakcije semena, tipa ponika), kao i njihovih međusobnih interakcija za većinu ispitivanih osobina. Na vrednosti ispitivanih osobina najveći uticaj imala je godina istraživanja, a zatim lokalitet. Frakcija semena je imala visoko značajan uticaj na klijavost semena, nicanje u polju, nakupljanje suve materije, prinos semena i prinos ulja. Tip ponika je imao visoko značajan uticaj na enzimsku aktivnost

Five sunflower hybrids (Sremac, Oliva, Cepko, NS-H-111, and Sumo 2 OR) were grown in 2010 and 2011, on experimental fields of the Institute of Field and Vegetable Crops Novi Sad - Rimski Šančevi, and experimental fields of the Agricultural Service Zrenjanin. Laboratory tests were conducted at Laboratory for Seed Testing of the Institute of Field and Vegetable Crops Novi Sad, and Biochemical Laboratory of the Faculty of Agriculture, University of Novi Sad. The aim of this research was to determine whether seed material from the same locality and the same field lot changes quality during seed processing, i.e. dividing seed lot into fractions, and additionally whether this type of seed processing affects seed yield, seed yield components, oil yield, and oil content of the selected sunflower hybrids. The aim was also to determine if missing primary root in sunflower seedlings results in statistically significant decrease of seed and oil yield, and establish how it influences sunflower yield components. The following traits were examined: seed germination and vigour, enzymatic activity, field emergence, dry matter accumulation (in plant organs and in the whole plant), stem height, head diameter, seed yield, 1000 seed mass, oil content and oil yield. Statistical analysis of data was performed by analysis of variance of the trifactorial trial using the split-plot design model. Table of analysis of variance shows the probability of significance of differences by F-test, and based on the participation in the treatment sum of squares, percentage ratio of each factor was calculated in the total variability. LSD values at 1 and 5% were computed to compare differences between treatments of the observed factor. Correlation dependence between the observed traits was determined. Results of the analysis of variance showed a highly significant participation of the main factors (year, locality, seed fraction, type of seedling), and their mutual interactions for the majority of the examined traits. Year and locality had the highest effect on the value of the examined traits. Seed fraction had highly significant effect on seed germination, emergence, dry matter accumulation, seed yield, and oil yield. Type of seedling had a highly significant effect on the enzymatic activity, seed yield, oil content, and oil yield.