Ultrasonografija pluća kao dijagnostička metoda u neonatalnoj intenzivnoj jedinici

Abstract

Uvod: Značajno mesto u morbiditetu nedonoščadi predstavljaju plućne bolesti. Ultrazvučnim (UZ) pregledom pluća može se smanjiti ukupna doza jonizujućeg zračenja kojoj su nedonoščad izložena u svakodnevnom kliničkom radu. Cilj: Ispitati povezanost između UZ nalaza na plućima i RTG nalaza i kliničkih parametara respiratornog statusa kod nedonoščadi. Utvrditi da li se UZ-om detektovane subpleuralne konsolidacije mogu morfološki diferencirati. Utvrditi da li UZ nalaz na plućima pomaže neonatologu u proceni efekta terapije tokom lečenja nedonoščadi. Materijal i metode: Prospektivnim tipom jednogodišnjeg istraživanja obuhvaćeno je 100 nedonoščadi kojoj je nakon prijema na Odeljenje intenzivne nege i terapije (OINT) bio indikovan RTG snimak pluća. Za izvođenje UZ pregleda pluća korišćeni su Siemens Sonoline Adara i Siemens Sonoline Sienna UZ aparati. Korišćena je siva skala i konveksna sonda (5 MHz) i linearna sonda (7,5 MHz). Za ispitivanje korelacije između UZ nalaza na plućima i kliničkih parametara respiratornog statusa (FiO2, PCO2, SaO2) korišćen je Pearson-ov koeficijent korelacije. Posebno je ispitivana korelacija kod nedonoščadi koja su bila na mehaničkoj ventilaciji (MV) i kod nedonoščadi koja su bila na oksigenoterapiji (OxTh). Utvrđivanje razlika između UZ-om uočenih konsolidacija i RTG-om uočenih konsolidacija, urađeno je prebrojavanjem ukupnog broja uočenih konsolidacija svakom od dve navedene radiološke metode i poređenjem prosečnog broja uočenih konsolidacija UZ-om, odnosno RTG-om. U svim statističkim testovima je korišćen je nivo značajnosti p<0,05 i interval poverenja (CI) 95%. Rezultati: Kod nedonoščadi koja su bila na MV, kao i kod nedonoščadi na OxTh, postoji statistički značajna korelacija između UZ nalaza na plućima i kliničkih parametara respitatornog statusa (p<0,001). Kod bolesnika na MV procenat podudaranja, odnosno nepodudaranja UZ nalaza i FiO2 iznosio je 81%, odnosno 19%. Procenat podudaranja, odnosno nepodudaranja UZ nalaza i PCO2 je bio 80%, odnosno 20%, dok je u slučaju SaO2 procenat podudaranja sa UZ nalazom bio 80%, a nepodudaranja 20%. Kod nedonoščadi na MV, procenat podudarnosti UZ nalaza na plućima i sva tri klinička parametra zabeležen je u 68%, sa dva klinička parametra u 21%, dok je u 11% zabeležena podudarnost samo sa jednim kliničkim parametrom. Kod nedonoščadi koja su bila na OxTh procenat podudaranja, odnosno nepodudaranja UZ nalaza i FiO2 iznosio je 94%, odnosno 6%. Procenat podudaranja, odnosno nepodudaranja UZ nalaza i PCO2 je bio 94%, odnosno 6%, dok je u slučaju SaO2 procenat podudaranja sa UZ nalazom bio 93%, a nepodudaranja 7%. Kod nedonoščadi na OxTh procenat podudarnosti UZ nalaza na plućima i sva tri klinička parametra zabeležen je u 85%, sa dva klinička parametra u 10%, dok je u 5% zabeležena podudarnost samo sa jednim kliničkim parametrom. Prosečan broj UZ-om uočenih konsolidacija po svakom pojedinačnom UZ pregledu pluća je bio 0,80, dok ih je na pojedinačnom RTG snimku uočeno 0,25. U 29% slučajeva konsolidacije su istovremeno uočene i UZ i RTG pregledom pluća, dok je u 71% slučajeva konsolidacije bilo moguće otkriti samo UZ pregledom pluća. Od ukupno 304 subpleuralnih konsolidacija koje su uočene UZ-om, u 172 slučaja (56,58%) je na osnovu prethodno klinički i/ili laboratorijski postavljene dijagnoze indirektno utvrđeno poreklo konsolidacije: u 125 slučajeva (72,67%) uzrok je bio atelektaza, u 39 slučajeva (22,67%) neonatalna pneumonija i u 8 slučajeva (4,66%) plućna hemoragija. Zaključci: Postoji statistički značajna korelacija između ultrazvučnog nalaza na plućima nedonoščadi i kliničkih parametara respiratornog statusa - FiO2, PaCO2 i SaO2, kako kod nedonoščadi na MV, tako i kod nedonoščadi na OxTh, zbog čega ultrazvučni nalaz na plućima može biti od pomoći neonatologu u praćenju efekta primenjene terapije. Na osnovu karakteristika ultrazvučno uočenih subpleuralnih konsolidacija nije moguće utvrditi njihovu etiologiju, već samo u korelaciji sa kliničkim i laboratorijskim nalazima. Ultrazvuk pluća je senzitivnija metoda za uočavanje subpleuralnih konsolidacija u odnosu na radiografiju pluća.

Introduction: Lung diseases play a major role in morbidity of premature neonates. Using lung ultrasound (LUS) as a diagnostic tool lowers the dose of ionizing radiation of prematures in every day clinical work. Objectives: To assay the interconnection between LUS and chest X ray (CXR) and clinical parameters of respiratory status (FiO2, PCO2 i SaO2) in prematures. To investigate the possibility of sonographic determination of etiology of subpleural consolidations based on their appearance. To determine whether LUS can be of clinical benefit to the neonatologist in assessing the effect of therapy used in treating prematures. Material and methods: Prospective one year study included 100 premature neonates who underwent a CXR exam after the admission in the Intensive care unit (ICU). Siemens Sonoline Adara i Siemens Sonoline Sienna US machines were used, as well as the gray scale, convex probe (5 MHz) and linear probe (7,5 MHz). Pearson correlation coefficient was used to test the interconnection between LUS and clinical parameters of respiratory status (FiO2, PCO2, SaO2). The test was performed separately for both prematures on mechanical ventilation (MV) and prematures on oxygen therapy (OxTh). Determination of differencies between consolidations seen on LUS and those seen on CXR was done by counting the number of consolidation detected with each method and by comparing the average number of consolidations detected with LUS and by CXR. The assessment of statistical significance was done using the p value, and the p value<0,05 and the confidence interval (CI) of 95% was considered as statistically significant. Results: Statistically significant correlation (p<0,001) was established between clinical parameters of respiratory status and LUS both in prematures on MV and on OxTh. The percentage of concurrence, or nonconcurrence of LUS and FiO2 was 81% and 19% (respectively). The percentage of concurrence, or nonconcurrence of LUS and PCO2 was 80% and 20% (respectively), while in case of SaO2 the percentage of concurrence with LUS was also 80% and the percentage of nonconcurrence was 20%. In the group of prematures on MV the percentage of concurrence of LUS with all three clinical parameters was in 68%, with two parameters the concurrence was evident in 21% and with a single clinical parameter in 11%. In prematures on OxTh, the percentage of concurrence, or nonconcurrence of LUS and FiO2 was 94% and 6% (respectively). The percentage of concurrence, or nonconcurrence of LUS and PCO2 was also 96% and 4% (respectively), while in case of SaO2 the percentage of concurrence with LUS was also 93% and the percentage of nonconcurrence was 7%. In the group of prematures on OxTh the percentage of concurrence of LUS with all three clinical parameters was in 85%, with two parameters the concurrence was evident in 10% and with a single clinical parameter in 5%. The mean number of subpleural consolidations detected by LUS per exam was 0.80. The mean number of consolidations detected on each CXR was 0.25. In 29% consolidations were detected both with LUS and CXR, but in 71% consolidations were only detected using LUS. 304 subpleural consolidations were seen on LUS, but only in 172 cases (56.58%) it was possible to determine the etiology of consolidations and this was done indirectly, in concordance with previously clinically and/or laboratory diagnosis: in 125 cases (72.67%) the origin was atelectasis, in 39 cases (22.67%) neonatal pneumonia and in 8% (4.66%) pulmonary haemorrhage. Conclusion: Statistically significant interconnection between LUS and clinical parameters of respiratory status – FiO2, PaCO2 i SaO2 exists both in MV prematures and prematures with oxygen supplementation. Previously mentioned suggests that LUS can be of use to neonatologist in following the effect of administred therapy in prematures. The origin of subpleural consolidations cannot be determined on the basis of their appereance or features seen on LUS. The etiology of sonographic subpleural consolidations can only be indirectly determined in correlation with clinical and laboratory findings. LUS is more sensitive than CXR in detecting subpleural consolidations.