Efikasnost različitih tipova glina Srbije za adsorpciju metilen plavog

Abstract

Adsorpciona efikasnost različitih uzoraka glina sa lokaliteta Srbije određena je njihovim tretiranjem različitim koncentracijama rastvora metilen plavog (MP). Detaljna mineraloška karakterizacija ispitivanih glina i rezultati njihove interakcije sa rastvorima MP dobijeni su primenom optičkih, rendgenskih, hemijskih, DTA i spektroskopskih metoda. Na osnovu formiranja MP agregata u izmenljivim pozicijama i površini čestica gline, razlikuju se dva tipa glinovitih minerala: visoko naelektrisani (smektiti) i nisko naelektrisani (kaoliniti). Dimeri se stvaraju na naelektrisanim površinama, a granica njihovog razvoja omogućuje determinaciju mineralne vrste. Molekuli MP stoje pod uglom od 21.5o kada se posmatra b-osa ili 68.5o kada se posmatra c-osa u odnosu na površinu čestica (001) montmorionita. Smanjenje u naelektrisanju ogleda se u smanjivanju maksimalne nagnutosti ka paralelnoj orijentaciji Primenom metode difuzne refleksije dobijeni su spektri molekula MP isključivo vezanih za čestice gline bez doprinosa onih iz vodenog rastvora kao kod suspenzija, dok je determinacija mineralne vrste omogućena i osmatranjem promene boje kod uzoraka tretiranih MP rastvorima. Boja uzoraka se menja iz zasićene plave u zelenu (smektit) ili ostaje plava, praćena promenom u zasićenju (kaolinit). Podešavanjem veličine zrna, zeta potencijala i pH pri pravljenju suspenzija, različiti tipovi glina pokazali su se efikasnim pri adsorpciji veće količine MP molekula (smektiti) iz rastvora ili pri flokulaciji (kaoliniti) i bistrenju rastvora sa niskim koncentracijama MP u rastvoru. Visoka adsorptivna ili flokulaciona sposobnost različitih tipova glina Srbije otvara mogućnost njihovog korišćenja kao potencijalne prirodne sirovine za otklanjanje organskih zagađivača.

stract Efficiency of different types of clays from Serbia for adsorption of methylene blue was determined by their interaction with different concentrations of methylene blue (MB). Mineralogical characterisation of investigated clays and their interactions with MB solutions where determined using optical, XRD, chemical, DTA and spectrophotometric methods. The type of the MB aggregation on the clay particles enabled distinguishing of two types of clay minerals: high (smectite) and low charged (kaolinite). Dimeric structures are forming on the charged surfaces and the limits of their formation allow us to determine type of the clay mineral. MB molecule on the clay particle (001) of montmorillonite must be tilted at the calculated angle of 21.5o observing the MB b-axes or 68.5o or observing the MB c-axes. Maximum angle of tilting goes to a parallel orientation as a reflection of lower layer charge. Diffuse reflectance data give information about MB molecules adsorbed on the surface of the clay particles without influence from the unadsorbed molecules as in the case of suspension. Determination of the layer change is possible by observing the color changes after MB saturation. Color is changing from saturated blue to green (smectite) or it remains blue, followed by changes in saturation (kaolinite). By adjusting grain size, zeta potential and pH of the suspension it is evident that different types of clays are efficient in adsorption of larger quantities of MB molecules (smectite) from the solution or/and in flocculation (kaolinite) of lower concentrated MB solutions. High adsorption or flocculation ability of different types of raw clays from Serbia make them potentially useful for removal of organic pollutions from the environment