Modeliranje emisije zagađenja kišnog oticaja sa urbanih slivova

Abstract

U cilju istraživanja procesa emisije zagađenja sa urbanih slivova u okviru ove disertacije izvršena je teorijska i eksperimetalna analiza i modeliranje kišnog oticaja sa eksperimentalnog sliva koji je formiran u dvorištu Građevinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Sliv pokriva preko 3300 m2, od čega skoro dve trećine su nepropusne površine. Metodom mokrog usisavanja su izvršene serije zahvatanja uzoraka sa nepropusnih površina sliva, u cilju određivanja akumulisanja i priraštaja zagađenja na površinama od asfalta (saobraćajne površine), betona (trotoar namenjen pešacima) i kamena (nije u direktnom kontaktu sa bilo kojim vidom saobraćaja). U zahvaćenim uzorcima su određivani pH, elektroprovodljivost, suvi ostatak, suspendovane materije, hemijska potrošnja kiseonika, mutnoća, ukupni azot i fosfor, katjoni i teški metali, a u nekim uzorcima i organska jedinjenja. Deo uzoraka je podvrgnut separaciji čvrste i tečne faze, određen je granulometrijski sastav izdvojene čvrste faze i sadržaj zagađenja u svakoj granulometrijskoj frakciji. Zatim su frakcije čvrstih čestica ispitivane savremenim analitičkim metodama karakterizacije u cilju definisanja njihove specifične površine, veličine i zapremine pora, karakteristika i sastava površina čestica i mineraloškog sastava. Ispitivanja akumulisanja zagađenja su ukazala da postoji trend usporavanja akumulisanja zagađenja tokom vremena, odnosno da masa zagađenja po jedinici nepropusne površine teži zasićenju. Najveća masa zagađenja je izmerena na asfaltnim površinama, zatim na betonu a najmanja na kamenu. Ovo ukazuje na to da je akumulisanje zagađenja veće na površinama sa većom hrapavošću. Od ispitivanih povšina, površine pod direktnim uticajem motornog saobraćaja imaju najveću akumulaciju zagađenja. Izvršena je detaljna analiza merenih podataka u cilju modeliranja akumulisanja i priraštaja zagađenja na nepropusnim površinama. Pored već poznatih i korišćenih funkcija, ispitani su i novi oblici funkcija koje su pokazale dobro prilagođavanje mernim rezultatima. Poredeći dobijene rezultate u pogledu mase akumulisanih materija po jedinici površine sa rezultatima drugih istraživanja datih u literaturi, može se zaključiti da je akumulisanje zagađenja na ispitanom eksperimentalnom slivu znatno veće nego na drugim lokacijama, što je posledica odsustva redovnog održavanja i čišćenja. Rezultati ispitivanja ukazuju da su dnevni priraštaji zagađenja na površinama ispitanog sliva znatno veće u letnjim meseima nego u jesen. Pri tome su dnevni priraštaji zagađenja na asfaltu znatno veći nego na betonu, a najmanji su na kamenu, što je u skladu sa načinom korišćenja ovih površina...

An experimental catchment was established on the grounds of the University of Belgrade - Faculty of Civil Engineering. Theoretical and experimental rainfall-runoff analysis and modelling were performed in an experimental catchment within the framework of this thesis for the purpose of conducting research on pollution emissions from urban catchments. The experimental catchment covers an area of over 3300 m2, of which almost two thirds are comprised of impervious surfaces. Using the wet vacuum sweeping method, a series of samples were taken from the impervious catchment surfaces in order to determine pollution build-up and accumulation rates on asphalt (road surfaces), concrete (pedestrian walkways) and stone (not in direct contact with any type of traffic) surfaces. The samples were analysed for pH, conductivity, total solids, total suspended solids, chemical oxygen demand, turbidity, total nitrogen, total phosphorus, cations and heavy metals, while some samples were analysed for specific organic compounds. A portion of the samples was subjected to liquid-solid phase separation where the grain size distribution of the separated solids and pollutant content in each particle size fraction were determined. Solid particle fractions were then tested using advanced analytical characterization techniques to determine their composition, specific surface area, pore volume and size, surface characteristics and composition, and mineralogical composition. Pollution build-up analysis has shown that there is a gradual decrease in pollution build-up on impervious surfaces over time, when the mass of pollution per unit of surface area approaches saturation point. The greatest amount of accumulated pollution was measured on asphalt, followed by concrete and finally, the lowest amount was detected on stone surfaces. This indicates that accumulation was greater on surfaces with higher roughness. Among the investigated surfaces, the highest contaminant accumulation was detected on surfaces directly exposed to motor vehicle traffic. A detailed analysis of the measured data was conducted for the purpose of modelling of pollution build-up on impervious surfaces using previously known and tested equations alongside new equations, which have shown a good fit to the measured results. By comparing the surface results of contaminant accumulation with the results of other studies presented in the literature, it can be concluded that pollution accumulation in the investigated experimental catchment in Belgrade is significantly greater than at other locations, which may be attributed to a lack of regular maintenance and cleaning. Investigation results indicate that the daily pollution build-up rate on the examined catchment surface is significantly higher in summer than in autumn. In addition, the daily pollution build-up rate on asphalt is significantly higher than on concrete, while stone had the lowest rate, which is consistent with the type of surface use...