Engleski tvorbeni elementi u japanskom jeziku: kompoziti tvoreni anglicizmima

Abstract

U prilazu analizi morfološke adaptacije anglicizama složenica u japanskom, revidirano je uopšteno stanovište da do iste dolazi po ustaljenom modelu korišćenim za kineske pozajmljenice (Loveday, 1996), koje se u današnjoj lingvistici pokazalo kao nedorečeno. Stoga su kao polazište pri definisanju određenih morfofonoloških odstupanja od kango modela adaptacije uzete novije teorije o stratifikaciji leksikona koje predlažu koncepte centralnog i perifernog u leksikonu (Itô i Mester, 1995; Fukazawa i Kitahara, 2005). Napravljen je pokušaj da se povežu koncepti centralnog i perifernog u leksikonu potekli iz japanske teorije optimalnosti (OT) sa Filipovićevim (Filipović, 1986, 1990) predloženim konceptom primarnog i sekundarnog u adaptaciji u smislu osvetljavanja morfofonoloških pojava. Metod je bio deskriptivan, a predmet su anglicizmi složenice – pridevi, glagoli i imenice. Kod pridevskih i glagolskih anglicizama, rasvetljene su promene vezane za skraćenje osnove modela i adaptaciju vrste reči modela. Složeničke skraćenice, tj. dvočlane fragmentne skraćenice su označene kao sekundarna adaptacija anglicizama. Pri tom, oblik i struktura skraćenog fragmenta i novonastale složenice su rasvetljene sa aspekta prozodijske reči (Itô, 1990) i silabičke strukture skraćenice. Rezultati do kojih smo došli su u skladu sa rezultatima prethodnika (Itô, 1990; Labrune, 2002, 2012). Razmatrajući ulogu upravnog člana složenice engleskog modela pri nastanku nove japanske reči, zaključeno je da su u kreiranju oblika anglicizma ovim tvorbenim načinom u japanskom presudni drugi činioci, prvenstveno ograničenje iz prozodije (LEFTMOST) i semantički kriterijumi.

The aim of this work was to give a thorough account of morphological adaptation of the compound loanwords in Japanese. The general view that loanwords follow the patterns of morphological adaptation of SJ words was challenged, as it proved inadequate as an explanation of certain aberrations that loanwords show. Therefore, a new system of sublexica and the core-periphery model of vocabulary stratification (Itô and Mester, 1995; Fukazawa and Kitahara, 2005) were taken into account. An attempt was made to reconcile the core-periphery model, suggested by Optimality Theory (OT), with Filipović’s (1986, 1990) concepts of primary and secondary adaptation when tackling the corpus data. Descriptive method was used, and the area of research were compound anglicisms – adjectives, verbs and nouns. As for adjectives and verbs, word class change and stem shortening patterns were shown. Compound clippings were classified as the secondary morphological adaptation. The concept of prosodic word, bimoraic foot and syllable were used to account for the form and structure of the truncated fragments in the newly formed compound. Even though there is a confirmed strong disfavour for *LH in simple, the results confirmed tolerance for HH and LLH in compound clippings. This was in accordance with the previous research in this area. As regards the possible Right-Hand Head role in ellipsis, it was concluded that other factors are in effect here, such as the LEFTMOST constraint and the semantic criteria.