Pridevi koji označavaju emocije u engleskom i srpskom jeziku: kognitivnolingvistička analiza

Abstract

Predmet istraživanja u ovom radu su pridevi koji označavaju emocije u engleskom i srpskom jeziku iz perspektive kognitivne lingvistike. Prvi cilj istraživanja bio je da se utvrdi pojmovno- značenjska struktura kategorije prideva koji označavaju emocije u oba jezika što uključuje utvrđivanje toga koji članovi kategorije su prototipični i kakva je pozicija ostalih članova u odnosu na granice ovog leksičkog skupa. Drugi cilj istraživanja bio je da se utvrde sličnosti i razlike u konceptualizaciji emocija u okviru ove vrste reči. U istraživanju je korišćena građa iz tezaurusa i rečnika kao i korpusna građa, a obrađeno je ukupno 732 engleskih i 418 srpskih prideva koji označavaju emocije. Takođe, u radu je korišćena anketna metoda i sproveden asocijativni test među 120 govornika engleskog i srpskog jezika. Rezultati ankete su pokazali da su centralni članovi skupa prideva koji označavaju emocije pridevi E happy i S srećan. Granice kategorije nisu jasno omeđene zbog toga što su u nju uključeni i pridevi koji označavaju ljudske osobine. U radu su obrađeni kako pridevi koji označavaju prototipične emocije: sreću, tugu, ljutnju i strah, tako i druga emocionalna stanja kao što su: spokoj, zainteresovanost, privlačnost, želja, saosećanje, ljubav, ponos, zahvalnost, stid itd. Jezička građa ukazuje na to da u lingvističkom smislu postoji kontinuum između emocija, motivacije i raspoloženja, te da pridevi koji ih označavaju čine skup nejasnih granica...

This thesis is aimed at exploring adjectives denoting emotions in English and Serbian from a cognitivelinguistic point of view. The first goal of the thesis was to determine the structure of the category of adjectives denoting emotions in the two languages, with focus on the prototypical members and the position of other members of the lexical set in the whole category. The second goal of the research was to compare and contrast the conceptualization of emotions as represented in this class of words. The research was based on the data from the corpus, dictionaries and thesauri, and included 732 English adjectives and 418 Serbian adjectives denoting emotions. Also, the thesis comprises results obtained through a survey conducted among 120 native speakers of English and Serbian. The results of the survey show that the central members of the category of adjectives denoting emotions are the adjectives E happy and S srećan (“happy”). The boundaries of the category are fuzzy as it also includes the adjectives denoting personalizy traits. The paper deals with adjectives denoting prototypical emotions such as happiness, sadness, anger and fear, but also other emotional states such as calmness, interest, attraction, desire, empathy, love, pride, gratitude, shame etc. From the linguistic point of view it is noticable that there is a continuum between emotions, motivational states and mood, and the adjectives denoting them form a set with fuzzy boundaries...