Fitohemijski sastav, lekoviti potencijal i senzorne karakteristike sorti vrsta Brassica oleracea L. i Brassica rapa L. (Brassicaceae) iz organskog i konvencionalnog sistema proizvodnje

Abstract

U ovom radu su ispitani hemijski sastav i biološka aktivnost vrsta Brassica oleracea i Brassica rapa poreklom iz organskog i konvencionalnog sistema proizvodnje. Ispitivanja hemijskog sastava su obuhvatila određivanje volatilnih komponenata primenom headspace GC-MS tehnike, kvalitativnu analizu sokova ispitivanih vrsta pomoću LC-DAD-MS/MS tehnike, kvantifikaciju odabranih fenolnih jedinjenja pomoću LC-MS/MS tehnike i spektrofotometrijsko određivanje sadržaja ukupnih glukozinolata, fenola i flavonoida i sadržaja ukupnih monomernih antocijana. Biološka aktivnost povrća je ispitana određivanjem antioksidantnog potencijal, antimikrobne i antitumorske aktivnosti sokova. Dobijeni rezultati pokazuju da su glavne volatilne komponente ispitivanih vrsta degradacioni proizvodi masnih kiselina i organosumpornih jedinjenja od kojih neke od identifikovanih komponenata predstavljaju ključne mirisne komponente. Na osnovu njihove distribucije nije bilo moguće utvrditi uticaj sistema proizvodnje na miris i ukus ispitivanih vrsta. Pomoću LC-DAD-MS/MS i LC-MS/MS tehnike je utvrđeno prisustvo primarnih metabolita, slobodnih hidroksibenzoevih i hidroksicimetnih kiselina, derivate hinske kiseline sa hidroksicimetnim kiselinama, glikozida flavonola, biflavonoida, i kumarina u sokovima spitivanih vrsta. Pored toga u svim sokovima subili prisutni kondenzacioni proizvodi degradacionih proizvoda indolnih glukozinolata sa askorbinskom kiselinom- askorbigen i metoksiaskorbigen. U sokovima crvenog kupusa su bili prisutni antocijani. Najveći sadržaj ukupnih glukozinolata je određen u brokoliju, dok je crveni kupus sadržao najveći sadržaj ukupnih fenola ukupnih flavonoida kao i hinske kiseline. Crveni kupus je bio varijetet koji je ispoljio najviši antioksidantni kapacitet u svim primenjenim testovima, brokoli i karfiol su ispoljili najjaču antimikrobnu aktivnost, dok je kelj bio varijetet sa najjačim antitumorskim delovanjem. Na osnovu analize hemijskog sastava i biološke aktivnosti vrsta B. oleracea i B. rapa može se zaključiti da u zavisnosti od primenjenog tipa proizvodnje mogu biti poboljšane neke od karakteristika ispitivanih vrsta i da je uticaj sistema proizvodnje značajan za pojedine varijetete, a nikako za celu vrstu. U konačnom obliku može se zaključiti da bi potencijalna kombinacija sokova crvenog kupusa, brokolija, karfiola i kelja mogla ostvariti značajno hemopreventivno i hemoterapeutsko delovanje, ispoljavajući istovremeno antioksidantnu, antimikrobnu i antitumorsku aktivnost.

Chemical composition and biological activity of Brassica oleracea and B. rapa species were investigated in the present work. Investigation of chemical composition encompassed determination of volatile compounds by headspace GC-MS technique, qualitative analysis of juices of investigated vegetables by LC-DAD-MS/MS technique, quantification of selected phenolic compounds by LC-MS/MS technique and spectrophotometric determination of total content of glucosinolates, phenolic compounds and flavonoids and total content of monomeric anthocyanes. Biological activity of vegetables was investigated by determination of antioxidant capacity, antimicrobial and antitumorigenic effect of juices. Obtained results showed that main volatile compounds were degradation products of fatty acids and organo-sulphur compounds among which some of the identified components were the key aroma compounds. Based on their distribution it was not possible to evaluate influence of cropping system on aroma and taste of investigated species. By LC-DAD-MS/MS and LC-MS/MS techniques, it was determined the presence of primary metabolites, freehydroxybenzoic and hydroxycinnamic acids, derivatives of quinic acid and hidroxicinnamic acids, flavonol glucosides, biflavnoids and a cumarin in juices of the investigated species. Furthermore, condensation products of degradation products of indole glucosinolates with ascorbic acid- ascorbigen and metoxiascorbigen were present in all juices. Anthocyanes were present in juices of red cabbage. The highest total content of glucosinolates was determined in broccoli, while red cabbage had the highest total phenolic content, total flavonoid content, as well as content of qunic acid. Red cabbage was a variety that showed the highest antioxidant capacity measured by different assays. Broccoli and cauliflower expressed the highest antimicrobial potential, while Savoy cabbage was a variety with the highest antitumor effect. Investigation of chemical composition and biological activity showed that applied cropping conditions may be useful for improving some of the characteristics of investigated species and significance of cropping system only for particular varieties, but not for the whole species in general. As the conclusion, potential combination of juices of red cabbage, broccoli, cauliflower and Savoy cabbage could be potent chemopreventive and chemotherapeutic agent, expressing simultaneously antioxidant, antimicrobial and antitumor activity.