Neurološke komplikacije kod bolesnika sa terminalnom bubrežnom insuficijencijom

Abstract

Ljudski bubreg, najvažniji deo urinarnog sistema, predstavlja jedan od najsloženijih organa čija građa odražava kompleksne fiziološke funkcije koje obavlja. Bubreg procesima filtracije, reapsorpcije i sekrecije vrši krucijalni uticaj na: održavanje homeostaze telesnih tečnosti; eliminaciju nusprodukata metabolizma, velikog broja toksina i lekova; sintezu, metabolizam, i sekreciju određenih enzima, hormona i vitamina. Hronična bubrežna bolest (HBB) se formalno definiše kao abnormalnosti u strukturi ili funkciji ovog organa, koje traju duže od 3 meseca, a koje imaju negativan efekat na zdravlje. HBB se može ispoljavati u širokom rasponu od početnih stadijuma, koji su često asimptomatski, do onih najtežih koji su ukoliko se ne leče dijalizom ili transplatacijom organa inkopatibilni sa životom. Terminalna bubrežna insuficijencija (TBI) predstavlja ireverzibilno oštećenje bubrežne funkcije koje je toliko ozbiljno da ukoliko se ne primeni neki od modaliteta terapije koja nadoknađuje ili zamenjuje renalnu funkciju dolazi do smrtnog ishoda. Najčešći uzroci TBI su dijabetes mellitus (DM), hipertenzija, glomerulonefritis i policistični bubrezi. Prevalenca bolesnika sa TBI se, kako u razvijenim zemljama tako i u Srbiji, konstantno povećava po stopi od oko 2% godišnje usled starenja populacije, veće zastupljenosti faktora rizika, kao što je DM, i boljeg lečenja HBB. Hemodijaliza (HD) je najčešći način lečenja bolesnika sa TBI. U Srbiji je zaključno sa 31.12.2012. godine, u 59 centara od ukupno 5414 bolesnika, 88% lečeno regularnom HD. Poremećaji nervnog sistema kod bolesnika sa HBB su česti, i u velikoj meri zavise od stepena bubrežne insuficijencije ali takođe i mnogih drugih faktora. Na kliničku sliku u najvećoj meri utiče deo nervnog sistema koji je predominantno zahvaćen i brzina napredovanja neurološkog oštećenja. Cilj: Ciljevi našeg istraživanja su određivanje učestalosti neuroloških komplikacija kod bolesnika sa TBI; ispitivanje asocijacije kliničkih, biohemijskih i hematoloških karakteristika neuroloških komplikacija sa osnovnim uzrokom, dužinom HD i najvažnijim komorbidnim stanjima; procena kognitivnog statusa i kvaliteta života (QoL) kod bolesnika na HD sa neurološkim komplikacijama; i ispitivanje odnosa medikamentoznog lečenja na učestalost i kliničke karakteristike neuroloških komplikacija kod bolesnika sa TBI...

Human kidney is the most important part of the urinary system. It is one of the most complex organs whose cytoarchitecture reflects the complex physiological functions it performs. The prime function of the kidney is, through the processes of filtration, selective reabsorption, and selective secretion, to maintain a stable homeostasis by the removal of metabolic waste products and foreign substances from plasma, along with secretion of several hormones and vitamins. Chronic kidney disease (CKD) is formally defined as a damage of the kidney structure or its function persisting for 3 months or more irrespective of the cause, with negative impact on health. CKD can manifest itself within a wide clinical spectrum, from the initial stages, often asymptomatic, to those so grave that if not treated by dialysis or renal transplantation are incompatible with life. End-stage renal disease (ESRD) is defined as the irreversible decline in kidney function that is severe enough to be fatal in the absence of dialysis or renal transplantation. The most important causes of ESRD are: diabetes mellitus (DM), hypertension, glomerulonephritis, and adult polycystic kidney disease. Prevalence of ESRD in developed countries and Serbia as well, is steadily increasing with rate of 2% per year mainly due to aging population, greater frequency of risk factors such as DM, and better treatment of advanced CKD. Hemodialysis (HD) is the most common treatment modality for patients with ESRD. In Serbia, as of 31.12.2012., out of 5414 patients, 88% underwent regular HD in 59 facilities. Nervous system disorders in patients with chronic renal failure are common and largely depend on the degree of renal impairment, but on many other factors as well. The clinical picture depends largely on the temporal progression of neurological damage and of the part of the nervous system that is predominantly affected. Objective: The main aims of our study are: exploring the frequency of neurological complications in patients with chronic renal failure; testing associations between clinical, biochemical and hematological characteristics of neurological complications with the underlying cause, duration of HD treatment and the most important comorbid conditions; the assessment of cognitive status and quality of life (QoL) in patients on dialysis with neurological complications; and, finally the investigation of the relationship between medical treatment and the incidence and clinical features of neurological complications in patients with ESRD...