N-glikom membranskih proteina i receptora za insulin i faktore rasta slične insulinu, izolovanih iz humane placente u različitim (pato)fiziološkim stanjima

Abstract

Funkcije membranskih proteina su brojne: međućelijska komunikacija, adhezija, signalna transdukcija. Većina membranskih proteina je glikozilovana i N-glikani imaju važnu ulogu u formiranju trodimenzionalne strukture membranskih proteina, kao i u ispoljavanju njihove funkcije. Receptori za insulin (IR) i faktor rasta sličan insulinu tip 1 (IGF1R) su transmembranske tirozin-kinaze sa visokim stepenom homologije (u nekim domenima čak i 80%). Familija IGF receptora, pored IR i IGF1R, uključuje i receptor za faktore rasta slične insulinu tip 2 (IGF2R). Sva tri receptora (IR, IGF1R i IGF2R) su glikozilovani i obilno prisutni u placenti, gde imaju važne uloge u njenom razvoju i funkcionisanju. Placenta raste i razvija se da bi ispunila različite potrebe fetusa, pa se struktura i funkcija placente menjaju tokom gestacije. Znajući da su proteini odgovorni za biološke funkcije placente pretpostavljeno je da tokom gestacije može doći i do promene u sadržaju različitih tipova N-glikana prisutnih na membranskim proteinima. U ovoj tezi analizirani su tipovi N-glikana koji se mogu naći u sastavu membranskih glikoproteina, odnosno membranski N-glikom proteina humane placente. Ispitana je podložnost membranskog N-glikoma individualnim varijacijama i uticaju starosti majke/trudnice, kao i uticaj gestacije na membranski N-glikom. Znajući da je izmenjena glikozilacija često povezana sa izmenjenom funkcijom, kao i da izmenjena funkcija jednog ili više proteina može biti uzrok bolesti, ispitane su potencijalne promene membranskog N-glikoma u patološkim trudnoćama (kod preeklampsije) i trudnoćama komplikovanim patologijom majki (dijabetes). Uporedo je ispitan i uticaj starosti, gestacije i patologije na tip i zastupljenost različitih N-glikana koji ulaze u sastav receptora IGF sistema. Cilj je bio da se ispita da li promene na ukupnim membranskim proteinima (na N-glikomu) prate promene N-glikana prisutnih na pojedinačnim membranskim glikoproteinima važnim za rast i funkcionisanje placente...