Analiza genetičke divergentnosti genotipova soje na osnovu morfoloških i molekularnih markera

Abstract

Soja je biljna vrsta koja se odlikuje izuzetno uskom genetičkom osnovom, nastalom kao rezultat samooplodnje, dugog procesa domestifikacije i veštačke selekcije. Ključni korak u održavanju diverziteta predstavlja evaluacija materijala pohranjenog u kolekcijama germplazme. Precizan opis germplazme je jedan od prvih uslova za njeno efikasno iskorišćavanje u oplemenjivanju. Cilj ovog rada bila je genetička i fenotipska karakterizacija i procena diverziteta 90 genotipova soje poreklom iz 15 zemalja sveta, čuvanih u kolekciji Instituta za kukuruz “Zemun Polje”. Za potrebe fenotipske karakterizacije (ocena morfoloških deskriptora u skladu sa DUS protokolom i evaluacija agronomski značajnih osobina), genotipovi su klasifikovani prema dužini vegetacije i testirani u dvogodišnjim ogledima na dve lokacije. Molekularna karakterizacija 90 genotipova soje izvršena je primenom 21 SSR markera. Analizom na osnovu 16 morfoloških deskriptora utvrđen je visok nivo diverziteta ispitivanih genotipova, i identifikovani deskriptori najveće diskriminacione moći. Struktura grupisanja dobijena analizom homogenosti (HOMALS) pokazala je visok stepen saglasnosti sa podacima o pedigreu genotipova, i slabu saglasnost sa podacima o geografskom poreklu. Klaster analizom utvrđena je visoka konzistencija grupisanja genotipova u odnosu na pedigre. Analiza homogenosti bila je efikasniji metod za sagledavanje morfološke sličnosti genotipova, obezbeđujući veći stepen razdvajanja genotipova i identifikujući osobine sa najvećim doprinosom u razlikovanju genotipova. Varijabilnost većine agronomski značajnih osobina bila je najvećim delom rezultat delovanja faktora spoljašnje sredine, dok se manji deo varijacije pripisuje efektima genotipa i interakciji genotip × spoljašnja sredina. Najmanja genetička distanca između genotipova dobijena je na osnovu agronomskih osobina. Na osnovu klaster analize i analize glavnih komponenti utvrđen je identičan model grupisanja genotipova prema sličnosti agronomskih osobina. Struktura grupisanja bila je visoko saglasna podacima o grupi zrenja, iako dužina vegetacije nije bila uključena u analizu, potvrđujući da grupa zrenja predstavlja najbolji indikator diverziteta genotipova soje na osnovu agronomskih osobina...

Soybean is a plant species characterized by an extremely narrow genetic base, due to a self-pollination, a long process of domestification and artificial selection. A key phase in maintaining diversity is the evaluation of accessions available in germplasm collections. An accurate description of germplasm is one of the first requirements for its efficient use in breeding. The aim of this study was to conduct a genetic and phenotypic characterization of 90 soybean genotypes from 15 countries, maintained in Maize Research Institute "Zemun Polje" soybean collection, and assess their diversity. For the purpose of phenotypic characterization (morphological description according to DUS protocol and evaluation of agronomically important traits), genotypes were classified in groups regarding maturity, and tested in a two-year trials at two locations. Molecular characterization of 90 soybean genotypes was performed using 21 SSR markers. Analysis based on 16 morphological descriptors showed high level of diversity among genotypes, and identified the descriptors with highest discriminatory power. Grouping model derived by homogeneity analysis (HOMALS) showed higher level of congruence with pedigree data, and weak agreement with information on geographical origin of genotypes. Cluster analysis showed high consistency of grouping pattern with respect to pedigree. Homogeneity analysis proved to be a more efficient method for understanding a model of similarity among genotypes according to morphology, providing a higher-degree separation of genotypes and highlighting the traits with the greatest contribution to variety differentiation. For the majority of agronomically important traits, variability was mainly due to the environmental conditions, while the small portion of variation has been attributed to the effects of genotype, and genotype x environment interaction. The smallest genetic distance was determined on the basis of agronomic traits. Cluster analysis and principal component analysis identified identical pattern of genotype grouping based on similarity of agronomic traits. Grouping pattern highly corresponded to genotype affiliation to maturity group, although the length of the growing season was not included in analysis, confirming that the maturity group is the best indicator of agronomic diversity of soybean genotypes...