Genetička varijabilnost agronomskih osobina selekcionisanih populacija livadskog vijuka (Festuca pratensis Huds.)

Abstract

Cilj istraživanja ove doktorske disertacije je proučavanje nivoa i strukture genetičke varijabilnosti, kao i utvrđivanje očekivane genetičke dobiti, koja predstavlja mogući uspeh selekcije za kvantitativne osobine koje su praćene tokom istraživanja. Dobijeni rezultati su dali potpuniju sliku o nivou i tipu genetičke varijabilnosti selekcionisanih populacija livadskog vijuka, što omogućava izbor najpogodnijeg metoda oplemenjivanja ove travne vrste u narednom periodu. Početni materijal u ovim istraživanjima predstavljale su dve selekcionisane populacije livadskog vijuka, poreklom od prve domaće selekcionisane sorte livadskog vijuka Kruševački 21 (K-21) i švajcarske sorte Pradel. Potomstvo za ispitivanje genetičke varijabilnosti dobijeno je tokom 2008. godine kontrolisanim oprašivanjem slučajno odabranih biljaka iz obe populacije, po proceduri koju su za stranooplodne biljke predložili Comstok i Robinson (1948). U cilju ispitivanja dobijenog potomstva ogled je postavljen po NC I modelu ukrštanja sa setovima u okviru ponavljanja. Kod populacije K-21 je proučavano 20 half-sib potomstava, odnosno 60 full-sib potomstava. Kod populacije Pradel proučavano je 13 half-sib potomstava, odnosno 39 full-sib potomstava. U okviru svakog full-sib potomstva proučavano je po 30 biljaka. Tokom izvođenja ogleda praćene su sledeće osobine: vreme metličenja, odnosno stasavanja, visina biljaka, dužina, širina i broj listova, dužina metlice, broj vegetativnih i generativnih izdanaka, prinos zelene mase i suve materije po biljci u prvom otkosu i ukupan prinos zelene mase i suve materije po biljci. Od osobina hemijskog sastava suve materije proučavana je varijabilnost sadržaja sirovih proteina (gkg-1), ADF-a (gkg-1) i NDF-a (gkg-1). Za sve proučavane osobine kod obe proučavane populacije tokom obe godine istraživanja utvrđene su srednje vrednosti kao i vrednosti odgovarajućih standardnih grešaka. Takođe je kod obe populacije u obe godine zabeležen širok interval variranja, odnosno razlika između minimalnih i maksimalnih vrednosti, za sve proučavane osobine. Sve ovo govori o prisutnoj visokoj unutarpopulacijskoj varijabilnosti pručavanih selekcionisanih populacija livadskog vijuka...

The aim of this investigation was to determine the level and structure of genetic variation, as well as to determine the expected genetic gain in breeding, which represents the potential success of selection for quantitative traits that was monitored during the study. The results will give a complete picture of the level and the type of genetic variability in selected populations of meadow fescue, which should enable the selection of the most appropriate methods of breeding these grass species in the future. The starting material for these investigations were two selected populations of meadow fescue, domestic selected populations of meadow fescue Kruševački 21 (K-21) and selected population of Swiss origin Pradel. The progenies used to determine genetic variability were obtained during 2008. by controlled pollination of randomly chosen plants from both populations according to a procedure for xenogam plants suggested by Comstok i Robinson (1948). In order to examine progenies, the experiment was set according to NC I model with sets within replications. In the population K-21 20 half-sib progenies (60 full-sib progenies) and in the population Pradel 13 half-sib progenies (39 full-sib progenies) have been studied. Within each full-sib progeny 30 plants were investigated. The following characteristics have been examined: earliness, plant height, length, width and number of leaves, panicle length, number of vegetative and generative tillers, green and dry matter yield per plant in the first cut, total green and dry matter yield per plant, crude protein content (gkg-1), ADF (gkg-1) and NDF content (gkg-1). Mean values, corresponding standard errors, interval of variation and the difference between the minimum and maximum values for all examined traits for both years show significant variability for both selected populations of meadow fescue. Significant genetic differences were determined between HS families and between FS families, for most studied traits in both populations of meadow fescue. Results show a high proportion of additive components of genetic variance in total genetic variance, for most examined traits in both populations, which indicate a high breeding value of studied populations...