Značaj određivanja koncentracije D vitamina u evaluaciji karcinoma prostate

Abstract

Vitamin D ima antiproliferativno, proapoptotsko i prodiferencijaciono dejstvo. Dokazi o dejstvu na ćelije adenokarcinoma prostate su malobrojni i nekonzistentni. Cilj ispitivanja je određivanje stepena povezanosti između nivoa vitamina D, stadijuma adenokarcinoma prostate, prostata specifičnog antigena, Gleason grade i progresije oboljenja. Ispitivanje je prospektivno, sprovedeno na 120 ispitanika (90 pacijenata sa dijagnostikovanim karcinomom prostate i 30 kontrolnih, zdravih subjekata). Pacijenti sa dijagnostikovanim adenokarcinomom prostate podeljeni su prema stadijumu bolesti u dve grupe: lokalizovano (pT2cN0M0, prostata specifični antigen ≤ 20 ng/ml, Gleason 2-7) i metastatsko oboljenje (pT3-4, N1, M 0,1(a,b,c), prostata specifični antigen ≥ 20 ng/ml, Gleason ≥ 8), dok su prema ordiniranoj terapiji podeljeni u tri grupe: pacijenti koji su hemijski kastrirani, hirurški kastrirani i grupa kod koje je urađena radikalna prostatektomija. Uzorci za analizu nivoa vitamina D i prostata specifičnog antigen uzeti pre ordinirane terapije a nakon toga posle 6 i 12 meseci. Kako ne postoje definisane vrednosti unosa vitamina D i kalcijuma za ispitivano podneblje formirani smo Upitnik kojim smo evaluirali dnevni unos kod 90 zdravih subjekata muškog pola starijih od 50 godina koji nisu učestvovali u ispitivanju. Da bismo uočili ispitanike koji su hranom ili životnim navikama drastično uticali na vrednost vitamina D isti Upitnik su ispunili svi ispitanici uključeni u ispitivanje. Ustanovljena je očuvana godišnja oscilacija vitamina D kod ispitanika te smo statističkim modelom korigovali ovu varijablu. Rezultati pokazuju da grupa obolelih nema apsolutno niske vrednosti vitamina D i da su vrednosti kod obolelih niže u odnosu na kontrolne subjekte (64.12 nmol/l vs. 74.45 nmol/l). Nije uočena razlika u nivou vitamina D kod pacijenata sa lokalizovanim i metastatskim oboljenjem (62.90 nmol/l vs. 64,65 nmol/l). Odnos između prostata specifičnog antigena i vitamina D posmatran tokom perioda ispitivanja pokazuje da je kod obolelih pacijenata koji su hemijski ili hirurški kastrirani i kod pacijenata kod kojih je urađena radikalna prostektomija postoji pozitivna korelacija pre ordinirane terapije u sve tri grupe, nakon ordinirane terapije možemo uočiti inverznu korelaciju. Konrolna grupa ispitanika pokazuje stalnu pozitivnu korelaciju između nivoa vitamina D i prostata specifičnog antigena. Pacijenti kod kojih je došlo do progresije imaju niže vrednosti nivoa vitamina D u odnosu na pacijente kod kojih nije došlo do progresije. Nije ustanovljena korelacija između vremenskog intervala do progresije oboljenja i nivoa vitamina D.

Vitamin D has antiproliferative, proapoptotic and prodifferentiational actions. There is a limited number of studies asessing influence of vitamin D on prostate cancer. Results of those available studies are inconsistent. This study hypothesizes with correlation of vitamin D, prostate cancer stage, prostate specific antigen, Gleason grade, stage, and disease progression. This prospective study included 120 subjects (90 subjects with diagnosed prostate cancer and 30 healthy, age adjusted controls). Patients with diagnosed prostate cancer formed two groups by criterion of disease advancement: localized (≤pT2cN0M0, prostate specific antigen ≤ 20 ng/ml, Gleason 2-7) and metastatic (≥pT3-4, N1, M 0,1(a,b,c), prostate specific antigen ≥ 20 ng/ml, Gleason ≥ 8. According to applied therapy subjects were devided in three groups: surgicaly castrated, medicamentous castrated and radical prostatectomy treated. Samples were obtained before therapy and after 6 and 12 months. As no defined value for vitamin D and calcium intake could be found we formed Questionnaire for vitamin D and calcium intake. Data were obtained from 90 healthy, age adjusted subjects, not included in this study. All subjects included in this study filed the Questionnarie and subjects with unusual vitamin D and calcium intake were excluded. Annual oscilation of vitamin D was observed, so we applied statistical model that excluded this variable. Subjects with diagnosed prostate cancer didn't have absolutely low vitamin D level. This level was lower in group of subjects whith diagnosed prostate cancer comparing to controls (64.12 nmol/l vs. 74.45 nmol/l). No differences in vitamin D level was observed in groups of patients with localised and metastatic disease (62.90 nmol/l vs. 64,65 nmol/l). Correlation of vitamin D and prostate specific antigen during 12 months period showed that castrated subjects and subjects in radical prostatectomy group showed possitive correlation before surgical treatment and inverse, negative correlation, after treatment. Control group showed possitive correlation of vitamin D and prostate specific antigen in all three measurements. Subjects with progression have significantly lower vitamin D level comparing to subjects without progression. No correlation between time to progression and vitamin D have been observed.