Nivo hepcidina kod bolesnika lečenih hroničnim programom hemodijalize

Abstract

Hronična bubrežna bolest (HBB) je globalni zdravstveni problem ne toliko zbog svoje masovnosti, koliko zbog hroničnog, progresivnog toka i udrženosti sa značajnim komorbiditetima. Anemija u sklopu HBB povezana je sa smanjenim kvalitetom života, povećanjem kardiovaskularnog morbiditeta, kognitivnim poremećajima, povećanjem broja hospitalizacija i sa povećanim mortalitetom. Incidencija anemije raste sa napredovanjem HBB, tako da u petom stadijumu zahvata gotovo sve obolele. Hepcidin je centralni regulator metabolizma gvožđa u organizmu, koji može uticati na razvoj i lečenje anemije u sklopu HBB. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi nivo hepcidina kod ispitivanih bolesnika, kao i njegova povezanost sa parametrima metabolizma gvožđa, markerima inflamacije i odgovorom na agense za stimulaciju eritropoeze (ESA). Istovremeno smo želeli da utvrdimo koji faktori utiču na nivo hemoglobina u ispitivanoj populaciji, kao i šta utiče na indeks rezistencije na eritropoetin (ERI). U ispitivanje je uključeno 77 bolesnika koji su lečeni hroničnim programom hemodijalize, tokom najmanje tri meseca pre uključivanja u ispitivanje. Ispitanicima je metodom ELISA određen nivo hepcidina u serumu. Ostali ispitivani podaci su dobijeni anamnezom, fizikalnim pregledom, analizom medicinske dokumentacije i standardnim laboratorijskim ispitivanjima. Sprovedenim ispitivanjem smo utvrdili postojanje pozitivne korelacije između serumskog nivoa hepcidina i interleukina-6, dok ostali ispitivani parametri inflamacije nisu korelirali sa nivoom hepcidina. Od parametara metabolizma gvožđa, sa serumskim nivoom hepcidina pozitivno su korelirali nivo gvožđa u serumu, feritin i saturacija transferina, dok je utvrđena negativna korelacija sa transferinom i ukupnim kapacitetom za vezivanje gvožđa. Serumski nivo hepcidina pozitivno je korelirao sa prosečnom nedeljnom dozom ESA. Nije utvrđena korelacija sa ERI, ukupnom dužinom lečenja sa ESA, kao ni sa vrstom ESA. Od svih ispitivanih parametara koji su značajno korelirali sa nivoom hepcidina u serumu, multivarijantna analiza je izdvojila jedino nivo feritina kao signifikantan i nezavisan činilac. Hemoglobin u krvi bolesnika koji su uključeni u ispitivanje nezavisno pozitivno korelira sa vrednostima leukocita i albumina u serumu. Vrednosti ERI u ispitivanoj grupi pozitivno koreliraju sa paratiroidnim hormonom, a negativno sa vrednostima leukocita i indeksom telesne mase.

Chronic kidney disease (CKD) is a global health problem not so much because of its massiveness, as a chronic, progressive course and association with significant comorbidities. Anemia associated with the CKD leads to reduced quality of life, increase in cardiovascular morbidity, cognitive impairment, an increase in the number of hospitalizations and increased mortality. The incidence of anemia increases with the progression of CKD, and in the fifth stage affects almost all the patients. Hepcidin is a central regulator of iron metabolism in the body, which may affect the development and treatment of anemia in CKD. The aim of this study was to determine the level of hepcidin in the patients, as well as its association with parameters of iron metabolism, markers of inflammation and response to erythropoiesis-stimulating agents (ESA). Also, we wanted to determine what factors influence the level of hemoglobin in the study population, as well as what affects the erythropoietin resistance index (ERI). The study included 77 patients who were treated with chronic hemodialysis for at least three months prior to inclusion in the study. Serum hepcidin levels were determined by the ELISA procedure. Other test data were obtained by anamesis, physical examination, analysis of medical history and standard laboratory tests. In our study we have found a positive correlation between serum levels of hepcidin and interleukin-6, while the other parameters of inflammation did not correlate with the level of hepcidin. Serum hepcidin levels were positively correlated values of serum iron, ferritin, transferring saturation, and negatively correlated with transferring and total iron binding capacity. Serum hepcidin levels positively correlated with average weekly dose of ESA. There was no correlation with ERI, the total length of treatment with ESA, as well as the type of ESA. Of all the tested parameters that were significantly correlated with the level of hepcidin in serum, multivariate analysis has allocated only ferritin level as a significant and independent factor. The hemoglobin in the blood of the patients involved in the study, positively correlated with the values of the white cell count and serum albumin. ERI values in the study group positively correlated with parathyroid hormone, and negatively with the values of leukocytes and body mass index.