Prognostički faktori u lečenju medijastinoskopski dokazanog N2 i N3 stadijuma nemikrocelularnog karcinoma bronha

Abstract

Karcinom bronha je danas u svetu najčešći uzrok smrti povezanih sa malignim bolestima. U XX veku je registrovan značajan porast kako incidence, tako i mortaliteta karcinoma bronha u većini zemalja. Medijana preživljavanja u svim stadijumima bolesti se značajno poboljšala poslednjih godina XX veka, ali nedovoljno u odnosu na očekivano. U najvećem broju slučajeva, bolest se otkriva u uznapredovalom stadijumu, kada je radikalno hirurško lečenje kao optimalan vid lečenja nemoguće. Određivanje stadijuma bolesti (stejdžing) je najbitniji segment u evaluaciji svakog bolesnika s karcinomom bronha. Utvrđivanje zahvaćenosti medijastinalnih limfnih čvorova karcinomom je od posebne važnosti, jer je u velikom broju slučajeva upravo nodalni status faktor koji određuje svsishodnost primene hirurškog lečenja, radioterapije i hemioterapije, a samim tim i jedan od bitnih faktora prognoze bolesnika sa nemikrocelularnim karcinomom bronha NSCLC. Bolesnici sa dokazanom zahvaćenošću N2 medijastinalnih limfnih čvorova se svrstavaju u IIIA stadijum NSCLC koji je potencijalno resektabilan, dok se bolesnici sa dokazanom zahvaćenošću N3 medijastinalnih limfnih čvorova svrstavaju u IIIB stadijum NSCLC, koji se smatra neresektabilnim. Cilj ove doktorske disertacije je bio da se utvrdi da li postoje prognostički značajni faktori za rezultat lečenja medijastinoskopski dokazanog N2 i N3 stadijuma NSCLC. Studija je bila nerandomizovana, delom retrospektivnog, a delom prospektivnog karaktera. U ispitivanje je uključeno 60 bolesnika lečenih u Institutu za plućne bolesti Vojvodine tokom 2006., 2007. i 2008. godine. Kod svih uključenih bolesnika medijastinoskopijom je dokazana propagacija NSCLC u medijastinalne limfne čvorove. U radu su analizirani sledeći faktori: pol, starost, ECOG performans status, pridružena hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP), pridruženo kardiovaskularno oboljenje sa simtomatologijom klasifikovanom prema NYHA, T faktor, lokalizacija i broj medijastinoskopski dokazanih metastatski zahvaćenih limfnih čvorova, vrsta primenjenog lečenja (hemioradioterapija, hemioterapija, operacija), rezultat lečenja (odgovor na terapiju i preživljavanje). Univarijantnom analizom je utvrđeno da su kod bolesnika sa medijastinoskopski dokazanim N2 i N3 stadijumom NSCLC prognostički faktori koji su imali uticaj na lošije preživljavanje bili: ECOG PS 2 (p=0,00000), pridruženo kardivaskularno oboljenja sa simptomatologijom klase NYHA II (p=0,00113), zahvaćenost kontralateralnih medijastinalnih medijastinalnih limfnih čvorova (N3 stadijum) (p=0,000003), dok je uticaj zahvaćenosti više pozicija ipsilateralnih medijastinalnih limfnih čvorova (multi station N2) bio na granici statističke značajnosti (p=0,05385). Utvrđeno je da bolesnici sa N2 i N3 stadijumom NSCLC lečeni hemioradioterapijom imaju bolju stopu odgovora na primenjenu terapiju u odnosu na bolesnike lečene samo hemioterapijom (p=0,03118), kao i da operativno lečenje primenjeno kod bolesnika koji su imali dobar odgovor na sprovedenu terapiju ima statistički značajan uticaj u vidu boljeg preživljavanja (p=0,00121). Univarijantnom analizom nije utvrđen značajan uticaj sledećih faktora na preživljavanje bolesnika sa N2 i N3 stadijomom NSCLC: pol, starost, pridružena HOBP, skvamozni tip NSCLC i T faktor. Multivarijantnom analizom su kao nezavisni prognostički faktori na preživljavanje bolesnika sa N2 i N3 stadijumom NSCLC utvrđeni klinički N status (bolje preživljavanje ima N2 u odnosu na N3 stadijum) i sprovedena terapija (bolje preživljavanje ima hemioradioterapija u odnosu na hemioterapiju). Dobijeni rezultati navode nas na zaključak da su pozicija i broj zahvaćenih pozicija medijastinalnih limfnih čvorova, koji su utvrđeni medijastinoskopski, kao i sprovođenje multimodalnog lečenja ključni prognostički faktori za preživljavanje bolesnika sa N2 i N3 stadijumom NSCLC.

Lung cancer is the most common cause of cancer related mortality worldwide. Increase in both incidence and mortality of lung cancer was registered throughout 20th century. The median survival in every stage of lung cancer has been improved in last years of 20th century but it is still not satisfactory. In most cases, lung cancer is diagnosed in advanced stage when surgical treatment as the optimal approach is not possible. Staging is the most important element in the evaluation of every lung cancer patient. Mediastinal lymph node involvement is crucial, because in most of the cases nodal staging is factor which determines appropriate use of surgery, radiotherapy and chemotherapy and it is one of the important factors influencing prognosis of lung cancer patients. Patients with proven involvement of ipsilateral mediastinal lymph nodes (N2 stage) are categorized in IIIA stage which is considered to be potentially resectable, and patients with proven involvement of contralateral mediastinal lymph nodes (N3 stage) are categorized in IIIB stage, which is considered to be nonresectable. The aim of this study was the determination of significant prognostic factors that have influence on treatment and survival of non-small cell lung cancer (NSCLC) patients in stage N2 and N3. Study was nonrandomized, partially retrospective and partially prospective. It included 60 patients treated at the Institute for Pulmonary Diseases of Vojvodina during 2006, 2007 and 2008. Cancer involvement of mediastinal lymph nodes was determined by mediastinoscopy in every patient. In study we analyzed following factors: gender, age, ECOG performance status, associated chronic obstructive pulmonary disease (COPD), associated cardiovascular disease with symptoms graded by NYHA classification, T status, position and number of involved mediastinal lymph nodes, applied treatment (surgery, chemoradiotherapy, chemotherapy alone), treatment result (response to treatment and survival). Prognostic factors for poorer survival on univariant analysis were ECOG PS 2 (p=0,0000), associated cardiovascular disease with symptoms NYHA II (p=0,00113) and involvement of contralateral mediastinal lymph nodes (N3 stage) (p=0,00003) while multi station N2 disease was borderline significant at level of p=0,05385. It was determined that patients treated with chemoradiotherapy achieved better response to treatment compared to patients treated with chemotherapy alone (p=0,03118). Univariant analyses did not confirm significance of gender, age, associate COPD, squamous cell lung cancer and T factor on survival. Multivariante analyses identified N status (better survival has N2 stage compared to N3 stage of NSCLC) and conducted treatment (better survival has chemoradiotherapy compared to chemotherapy alone) as independent prognostic factors. Our results suggest that position and number of cancer involved mediastinal lymph nodes position, proven by mediastinoscopy, as well as the conducted multimodality treatment are key prognostic factors which might influence the survival of patients with N2 and N3 stage of NSCLC.