Diverzitet vaskularne flore nizijskih šuma ravnog Srema

Abstract

Kako su plavne šume u Evropi vrlo fragilni ekosistemi i povećava se njihova ugroženost prevashodno antopopresijom, postoji rastuća potreba za povećanjem obima stavljanja sastojina ovih šuma pod specijalni režim zaštite. Upravo sprovdena, floristička i ekološka istraživanja u ovoj disertaciji obezbeđuju jednu širu ekološku osnovu za zaštititu prirodnih vrednosti ovih šuma i održivi menadžment nizijskih šumskih ekosistema, distribuiranih u plavnom i izvanplavnom području Ravnog Srema, ali i šre u svakom drugom šumskom području koje pripada kompleksu aluvijalnih higrofilnih šuma. Da bi se detektovala i analizirala bazična floristička diferencijacija tipološki izdvojenih jedinca šumske vegetacije, primenjeno je shodno odgavarujućim pravilima za različite setove vegetacijskih podataka niz ordinacionih metoda (CA, DCA, PCA i nMDS) a od klasifikcionih - UPGMA, kao hijerarhijski, aglomerativni metod. Da bi detektovali nivo florističkog ili ekološkog diskontinuiteta i njegovu statističku signifikantnost primenjena je ANOSIM analiza. Multivarijantnom SIMPER procedurom je dodatno kvantifikovan doprinos svakog pojedinačnog taksona ili faktora postojećem obrazcu ukupnog florističkog odnosno ekološkog diskontinuiteta između analiziranih setova vegetacijskih odnosno ekoloških podataka. Korespodentna analza (CA) i klasifikacioni UPGMA metod su pokazali da se u odnosu na recentno stanje florističkog sastava i sastojinske strukture nizijske šume plavnog i izvanplavnog područja Ravnog Srema diferenciraju na četiri velike grupe sastojina, koje u potpunosti korespondiraju sa cenoekološkim grupama tipova šuma: močvarne šume crne jove, šume bele vrbe i topola, šume lužnjaka i jove i šume lužmjaka i graba. Shodno multivarijantnoj ANOSIM analizi, utvrđeno je da najveći stepen florističkog diskontinuiteta postoji upravo između cenogrupe močvarne šume crne jove i cenogrupe lužnjaka i graba. Po osnovu SIMPER procedure najznačajnijim vrstama, koje doprinose (na ≈15% kumultativnog doprinisa) prethodno utvrđenom obrazcu florističkog diskontinuiteta sastojinske strukture, na nivou istraženih cenotipova, samtraju se sledećim redosledom: Amorpha fruticosa 2, Populus euroamericana cl. I -214 (1), Quercus robur 1, Amorpha fruticosa 3, Fraxinus angustifolia 1, Carpinus betulus 1 i Fraxinus angustifolia 3...

As floodplains in Europe are very fragile ecosystems, increasingly threatened by anthropopression, there is a growing need for increase in number of forest stands of this type placed under a special protection regime. The most recent floristic and ecological studies presented in this dissertation provide a wider ecological foundation for protection of natural values of these forests, as well as for sustainable management of lowland forest ecosystems distributed in the floodplain and out-of-floodplain areas, both in Ravni Srem and in any other forest area belonging to the complex of alluvial hygrophilous forests. In order to detect and analyze the basic floristic differentiation of typologically separated units of forest vegetation, a number of ordination methods (CA, DCA, PCA and nMDS) and the classification method UPGMA (as a hierarchical agglomerative method) were applied according to the scientifically recognized rules for various sets of vegetation data. The ANOSIM method was used in order to detect the level of floristic or ecological discontinuity and its statistical significance. The multivariate SIMPER procedure was used for additional quantification of contribution of each individual taxon or factor to the existing pattern of overall floristic or ecological discontinuity between the analyzed sets of vegetation or ecological data. The correspondent analysis (CA) and classification UPGMA method have shown that,regarding the recent condition of floristic composition and stand structure, the lowland forests of floodplain and out-of-floodplain areas of Ravni Srem are differentiated into four large groups of stands, completely corresponding with the coenoecological groups of forest types: Swamp forest of Black Alder, forests of White Willow and Poplar, forests of Pedunculate Oak and Alderand forests of Pedunculate Oak and Hornbeam. The multivariate ANOSIM analysis has shown the greatest degree of floristic discontinuity between the coeno-group of Swamp forest of Black Alder and the coeno-group of Pedunculate Oak and Hornbeam. According to the SIMPER procedure, the most important species (contributing with ≈ 15% of cumulative contribution) to the previously determined pattern of floristic discontinuity of stand structure at the level of studied coeno-types, are in following order: Amorphafruticosa 2, Populuseuroamericana cl. I -214 (1), Quercus robur 1, Amorphafruticosa 3, Fraxinusangustifolia 1, Carpinus betulus 1 andFraxinusangustifolia 3...