Antički kultovi na tlu Crne Gore

Abstract

Predmetna doktorska disertacija bavi se proučavanjem antičkih kultova na tlu Crne Gore od arhajskog perioda, preko klasičnog i helenističkog doba, zaključno sa završetkom rimske ere. Cilj rada je obrada i formiranje votivne zbirke sa područja cijele Crne Gore kroz klasifikaciju predmeta shodno kultu za koji su vezani. Time se dobija sistematičan pregled prisutnosti kultova na tlu Crne Gore u antici. Metod istraživanja sastojao se iz više faza. Prvu fazu u istraživačkom radu predstavljala je obrada istoriografskih djela, terenske, stručne i naučne dokumentacije o antičkim votivnim predmetima i arheološkim lokalitetima u Crnoj Gori na kojima su oni pronađeni. Nakon toga, pristupilo se terenskoj prospekciji antičkih lokaliteta i arheoloških parkova na kojima se nalaze nekropole, ostaci hramova, te votivni natpisi posvećeni božanstvima i nadgrobni spomenici iz antičkog perioda. Na kraju, treća i posljednja faza naučno-istraživačkog rada sprovedena je metodom stilsko-hronološke i epigrafske analize zbirki antičkog votivnog pokretnog fonda porijeklom sa teritorije Crne Gore. Obrađeni fond ukazuje na razvijenu svijest ilirskih plemena u pogledu sopstvenog kulturnog i civilizacijskog razvitka i bliski kontakt, pogotovo primorskog dijela, sa grčkom i rimskom civilizacijom. Iliri su razvijali svoju kulturu pod direktnim uticajem helenizma i rimske kulture inkorporirajući u svoje autohtone ideje i vjerovanja one elemente koji su im bili bliski.

Abstract: The doctoral thesis deals with the antique cults on Montenegrin ground from archaic period, through classic and Hellenistic period, till the end of Roman era. The goal of the paper is formation and analysis of the votive collection of objects from the territory of the whole Montenegro through classification of the objects according to the cult they are connected with. As a result we get a systematic insight in antique cults in Montenegro. The method of the research was consisted of several stages. The first stage was the analysis of historiographical works, terrain, technical and scientific documentation on antique votive objects and archaeological sites in Montenegro where they were found. After that, the next step was terrain prospection of antique sites and archaeological parks where necropolis, the remains of temples and votive inscriptions dedicated to deities and tombstones from antique era were found. Finally, third stage of the scientific research was conducted using the method of stylistic, chronological and epigraphic analysis of the votive collections of antique motive funds from the territory of Montenegro. The processed fund indicates the consciousness of Illyrian tribes on their cultural and civilization development and close contact, especially of littoral part of the country, with Greek and Roman civilization. Illyrians developed their culture under the direct influence of Hellenism and Roman culture, incorporating the elements they found close to their culture in their indigenous ideas and beliefs.