Genotipske specifičnosti sorti šećerne repe u uslovima različite gustine useva

Abstract

Šećerna repa u Srbiji je jedna od najvaţnija biljka za industrijsku preradu i gaji se na površinama od 60.000-75.000 hektara. Program istraţivanja koncipiran je tako da omogući dobijanje najznaĉajnijih podataka iz oblasti veoma vaţnog segmenta agrotehnike, a to je odnos novih sorti prema uslovima spoljne sredine, kao i mogućnosti povećanja gustine useva u cilju povećanja genetiĉkog potencijala rodnosti šećerne repe. Nauĉna istraţivanja izvoĊena su u toku 2011., 2012., i 2013. godine na eksperimentalnim parcelama PSS Instituta „Tamiš“ u Panĉevu na zemljištu tipa karbonatni ĉernozem na lesnoj terasi. Dvofaktorijalni poljski mikroogledi postavljeni su po metodi potpuno sluĉajnog blok sistema u ĉetiri ponavljanja, a materijal u istraţivanjima predstavljala su ĉetiri genotipa šećerne repe: sorte (Esprit, Belinda, Gina i Chiara). MeĊuredna rastojanja izmeĊu biljaka u redu bila su sledeća: (100.000 biljaka po hektaru; 130.000 biljaka po hektaru i 160.000 biljaka po hektaru). Program istraţivanja realizovan je u pet faza, i to gajenjem biljaka šećerne repe u poljskim mikroogledima, analizom meteoroloških podataka, laboratorijskim analizama zemljišta, hemijskom analizom korenova šećerne repe i statistiĉkom obradom dobijenih podataka. Gustina useva je znaĉajno uticala na prinos nadzemne mase, ukupni prinos i prinos kristanog šećera, a nije znaĉajno uticala na tehnološki kvalitet šećerne repe (sadrţaj šećera, kalijuma, natrijuma i alfa-amino-azota u korenu). Najveći ukupni prinos korena i prinos kristalnog šećera kod svih sorti bio je u srednjoj gustini useva (130.000 biljaka po hektaru). Sorta je prema genetskim karakteristikama pokazala sledeće rezultate: Najveću digestiju i prinos kristalnog šećera imala je šećernatoslatka sorta Gina. Sorta Belinda se istakla najboljom tehnološkom kvalitetom korena, imala je najveći koeficijent iskorišćenja i najmanji sadrţaj kalijuma, natrijuma i alfa-amino-azota u korenu. Najveći prinos korena šećerne repe imala je prinosna sorta Chiara.

Sugar beet is one of the most important plants for industrial processing and grown on an area of 60.000-75.000 hectares. The research programis designed to enable the provision of the most important data in the field is very important segment of agricultural technology, and that is the relationship of new varieties according to the environmental conditions, as well as the possibility of increasing plant density in order to increase the yield potential of sugar beet. Scientific studies have been performed in 2011., 2012., and 2013. on experimental plots PSS Institute“Tamis" in Pancevo on calcareous chernozem soil on theloess terrace. Two factorial micro field are set by the method of completely randomized block design with four replications, and the material in this study represented the four genotypes of sugar beet varieties (Esprit, Belinda, Gina and Chiara). Row spacing between plants in the row were the following: (100.000 plants per hectare; 130.000 plants per hectare and 160.000 plants per hectare). The research program was implementedin five phases, and to growing sugar beet plants in the field micro-trials, analysis of weather data, laboratory analysis of soil, chemical analysis of sugar beet root sand statistical analysis of the obtained data. The crop density is significantly affected the yield stalk weight, total yield and yield crystal sugar, and had no significant effecton the technological quality of sugar beet (sugar content, potassium, sodium and alpha-amino-nitrogen in the root). The highest total root yield and sugar yield in all cultivars was high plant density (130.000 plants per hectare). Variety is the genetic characteristics showed the following results: The highest digestion and sugar yield had variety Gina. Variety Belinda had the best technological quality of roots, had the highest coefficient of utilization and minimum content of potassium, sodium and alpha-amino-nitrogen in the root. The highest yield of sugar beet root yield had a variety Chiara.