Sociolingvistički aspekti jezika u periodici Japana u doba "produžene stagnacije" (2000-2010)

Abstract

U ovom radu vršimo sociolingvističku analizu japanskih termina iz korpusa štampane periodike dostupne u periodu produžene stagancije (2000.-2010. godine). Dati vremenski okvir izabran je zbog specifičnih socioekonomskih okolnosti, koje su izazvale promene u životnim stavovima mlađih generacija, pa samim tim, indirektno, i u jezičkoj upotrebi. U teorijskom delu rada, bavimo se osnovnim postulatima pragmatike, sociolingvistike, leksikologije sa leksikografijom i teorije pojmovne metafore, kao pristupima koji će nam omogućiti da adekvatno metodološki obradimo naš korpus. U empirijskom delu rada, izlažemo materijal prikupljen iz našeg korpusa (iz listova: Asahi Shinbun, Yomiuri Shinbun, Mainichi Shinbun, Nikkei Shinbun, Sankei Shinbun, Tokyo Shinbun, Chunichi Shinbun, Shuukan Economist, Shuukan Toyo Keizai, Shuukan Josei, Yomiuri Weekly, Chuuou Kouron, Ronza, Animeeju, Animedia, Ax), te pristupamo njegovoj sociolingvističkoj analizi i analizi dostupnih pojmovnih metafora. U sociolingvističkom smislu, pokazujemo kako bazični teorijski konstrukti savremene sociolingvistike važe i u japanskom kulturološkom okviru (međusobna uslovljenost jezičke upotrebe i socijalnih faktora, jezički determinizam, jezička relativnost, govorni događaj i govorni akt, upotreba honorifika, odnos jezika i etikecije, jezika i pola, jezika i etniciteta, jezika i politike). U analizi metafora dostupnih u korpusu, donosimo primere kojim se pokazuje da neki od postulata kognitivne lingvistikevaže i u japanskom jeziku (otelovljenje, zavisnost apstraktnih koncepata od percepcije prostornih odnosa i odnosa sila, klasifikacija metafora po izvornim i ciljnim domenima, pitanje odnosa univerzalnog i kulturološkog kod izgradnje metafora, naročito u sportskom vokabularu). Na osnovu naših rezultata sugerišemo da je neophodno sinergetsko izučavanje leksičkih, gramatičkih, semantičkih i kulturoloških (sociolingvističkih, pragmatskih...) veza i odnosa, jer se jedino u međuspletu svih tih analiza mogu shvatiti prava, nameravana značenja upotrebljenih pojmova i konstrukcija. Ovo je jako važno i praktično, kako bi se lakše savladio ovaj daleki strani jezik, ali i teorijski, kao sugestija za buduću bližu saradnju između formalnih i funkcionalnih škola u lingvistici.

In the present paper we conduct a sociolinguistic analysis of Japanese terminology from the corpus of printed periodicals available in the prolonged stagnation period (2000-2010). The given time frame has been chosen due to the specific social and economic circumstances which caused changes in the attitude to life of the younger generations, and thus, indirectly, in the use of language. In the theoretical part of the paper, we pursue the principal postulations of pragmatics, sociolinguistics, lexicology with lexicography, and conceptual metaphor theory, as approaches which can help us conduct an appropriate methodological coverage of our corpus. In the empirical part of the paper, we present the material collected from our corpus (from the papers: Asahi Shinbun, Yomiuri Shinbun, Mainichi Shinbun, Nikkei Shinbun, Sankei Shinbun, Tokyo Shinbun, Chunichi Shinbun, Shuukan Economist, Shuukan Toyo Keizai, Shuukan Josei, Yomiuri Weekly, Chuuou Kouron, Ronza, Animeeju, Animedia, Ax), and then perform its sociolinguistic analysis and analysis of available conceptual metaphors. In the sociolinguistic sense, we show that the basic theoretical constructs of modern sociolinguistcs apply in the Japanese cultural context as well (the interrelation between the use of language and social factors, linguistic determinism, linguistic relativity, speech events and speech acts, the use of honorifics, the relation between language and etiquette, language and sex, language and ethnicity, language and politics). In the analysis of metaphors available in the corpus, we provide examples showing that some of the postulations of cognitive linguisticsapply in the Japanese language as well (embodiment, dependence of abstract concepts on the perception of space and force, classification of metaphors by source and target domains, the question of the ratio of universal and cultural traits in the construction of metaphors, especially in the jargon of sports). Based on our results, we propose that there should be a synergistic study of lexical, grammatical, semantic, and cultural (sociolinguistic, pragmatic...) connections and relations, since it is only in the interaction of all these analyses that the real, intended meanings of terms and constructions used can be interpreted. This is very important both practically, in order to help learners master this remote language more easily, and theoretically, as a suggestion for a future closer cooperation between formal and functional schools in linguistics.