Nemačko-srpska (srpskohrvatska) i srpsko (srpskohrvatsko)-nemačka stručna leksikografija u periodu 1945-2000

Abstract

Rad koji je pred nama bavi se nemačko-srpskohrvatskom (srpskom) stručnom leksikografijom u periodu 1945-2000 godina. Polazna osnova za izradu ovoga rada bila je bibliografija stručnih rečnika u kojima je zastupljen jezički par nemački – srpskohrvatski (srpski), bez obzira na broj zastupljenih jezika, smer i tip rečnika. U radu se najpre daje teoretski osvrt na dosadašnji razvoj stručne leksikografije kod nas, kako teoretske tako i praktične, a zatim je urađena leksikološko- leksikografska analiza ovih rečnika. Analiza, koja je urađena po strukama hronološki, dala je zanimljive rezultate o kvalitetu i kvantitetu stručnih rečnika, u kojima je zastupljen jezički par nemački i srpskohrvatski (srpski) u drugoj polovini 20. veka. Nakon toga urađena je analiza jezičkih nivoa, gde je razmotreno u kojoj meri morfologija, sintaksa, stilistika, tvorba reči i etimologija nalaze svoju primenu u praktičnoj stručnoj leksikografiji. Posebna pažnja posvećena je sociolingvističkoj analizi rečnika, gde je utvrđeno u kojoj meri društvena i politička zbivanja i promene utiču na leksikografiju. Pokazalo se da su rečnici pod velikim uticajem društvenih i političkih zbivanja i promena, što je i logično s obzirom na značaj i status jezika u definisanju nacije, a posebno kada se ima na umu situacija na prostorima bivše Jugoslavije. Urađena je i tipologija i klasifikacija rečnika, kao i analiza prevodnih ekvivalenata, a poseban akcenat stavljen je na neprevodivu leksiku, koja je u našem slučaju prisutna bila samo u rečnicima koji se bave gastronomijom.

This work has as its subject German-Serbo-Croatian (Serbian) specialized lexicography in period 1945-2000. Initial basis for creating this work was a bibliography of specialized dictionaries containing language pair German-Serbo-Croatian (Serbian), regardless of the number of present languages, direction and type of dictionary. The work initially gives theoretical review of specialized lexicography development until nowadays, theoretical as well as practical lexicography. Afterwards a lexicological and lexicographical analysis of these dictionaries was done. Analysis done chronologically in accordance with specialties gave interesting results on quality and quantity of specialized dictionaries containing language pair German and Serbo-Croatian (Serbian) in the second half of the 20th century. After that the analysis of language levels was done, where it was reviewed in which degree morphology, syntaxes, stylistics, derivation and etymology find their implementation in practical specialized lexicography. Special attention was dedicated to a sociolinguistic analysis of dictionaries, where it was observed in which degree social and political happenings and changes influence on lexicography. It turned out that dictionaries are under the huge influence of social and political happenings and changes. This could be considered as logical having in mind meaning and status of a language in a definition (determination) of a nation, especially when it is about a situation on the area of the former Yugoslavia. Typology and classification, so as the analysis of translation equivalents was done, and the special emphasis was put on untranslatable lexica, which in this case was present solely in dictionaries of gastronomy. stručna leksikografija, nemačko-srpskohrvatska (srpska) leksikografija, teoretska leksikografija, praktična leksikografija, bibliografija rečnika, sociolingvistička analiza rečnika, tipologija rečnika, prevodni ekvivalenti, gramatika u rečnicima. specialized lexicography, German-Serbo-Croatian (Serbian) lexicography, theoretical lexicography, practical lexicography, bibliography of dictionaries, sociolinguistic analysis of dictionaries, typology of dictionaries, translational equivalents, grammar in dictionaries.