Značaj intenziteta simptoma depresije kod pacijenata obolelih od shizofrenije u odnosu na fazu bolesti

Abstract

Simptomi depresije javljaju se veoma često kod pacijenata koji boluju od shizofrenije (1), a utvrđena prevalenca u različitim studijama kreće se od 7 % (2) do 75 % (3). Varijabilnost u studijama potiče od faze bolesti u kojoj su se pacijenti nalazili u trenutku opservacije, metoda procene, kao i različitih dijagnostičkih kriterijumaza shizofreniju i depresiju. Linija distinkcije između simptoma depresije i shizofrenog poremećaja je nedovoljno postavljena. Postoje različiti razlozi za to kao što su: fenomenološka sličnost sa negativnim simptomima shizofrenije, shizoafektivnim poremećajem i organskim poremećajima; prateće dejstvo antipsihotika; psihološka reakcija na bolest. Metod. Ispitivanje predstavlja kliničku prospektivnu studiju utvrđivanja intenziteta depresivne simptomatologije kod 100 osoba obolelih od shizofrenije u odnosu na fazu bolesti (faza akutnog pogoršanja i faza remisije). Psihometrijske procene težine bolesti i prisutne psihopatologije vršile su se pri prijemu i na kraju hospitalnog lečenja korišćenjem Strukturisanog kliničkog intervjua za mentalne poremećaje (SCID), Skale za procenu pozitivnog i negativnog sindroma shizofrenije (PANSS), Skale za procenu nedostatka uvida u mentalni poremećaj (SUMD), Kalgari skale za procenu depresije u shizofreniji (CDSS) i Skale za opštu procenu funcionisanja (GAF) . Rezultat. Prevalenca depresivne simptomatologije kod pacijenata obolelih od shizofrenije u akutnoj fazi bolesti u studijskoj grupi iznosi 23%. Prevalenca depresivne simptomatologije u fazi remisije je niska i iznosi u uzorku 13%. Depresivni simptomi u shizofreniji izraženiji su tokom akutne psihotične faze u odnosu na fazu remisije. Grupa pacijenata obolelih od shizofrenije sa depresivnom simtomatologijom, žive sami i imaju malo ili uopšte nemaju svakodnevne kontakte u odnosu na nedepresivnu grupu. Zanimljivo je da u fazi remisije postoji statistički značajna razlika između depresivne i nedepresivne grupe ipitanika, pri čemu je depresivna grupa bila u većem stepenu u braku kao i to da su u većem stepenu bili roditelji u odnosu na nedepresivnu grupu, kao i da je grupa depresivnih imala manje komplikacija tokom rođenja. Na osnovu logističke regresije u našim nalazima klinički 137 faktori su bolji prediktori depresije u akutnoj fazi od sociodemografskih faktora, dok je u fazi remisije obrnut slučaj. U akutnoj fazi shizofrenog poremećaja povećan uvid je važan prediktorski faktor pojave depresivnih simptoma u shizofreniji. Uspostavljanje remisije zavisi od kvaliteta i strukture odnosa u bračnoj zajednici i roditeljstva. Izraženost simptoma depresije nije pokazala povezanost prema polu, starosti, suicidnosti, broju prethodnih hosipitalizacija, hereditetu, kao i u odnosu na trajanje netretiranog poremećaja, dužinu bolesti i indeks telesne mase. Zaključak. U ovom istraživanju smo identifikovali koliko se često depresivna simptomatologija javlja kod pacijenata obolelih od shizofrenije u ispitanom uzorku. Pored toga, identifikovali smo kliničke i epidemiološke faktore povezane sa depresivnim simptomima i utvrdili model objašnjenja za pojavu depresivnih simptoma na osnovu tih faktora. Prepoznavanje depresivne simtomatologije otvara mogućnosti ciljane farmakoterapije, ciljanih psihoterapijskim i socioterapijskim intervencijama kao i boljem terapijskom ishodu.

Depressive symptoms often occur in patients who suffer from schizophrenia (1). Moreover, different studies found that the prevalence varies from 7% (2) to 75% (3). The differentresearch results are due to the phase of illness when the patients were observed, assessment method, as well as different diagnostic criteria used for schizophrenia and depression. Precise distinction between depressive symptoms and schizophrenic disorder has not been completely established yet. The reasons are various and they include: phenomenological similarity with negative symptoms of schizophrenia, schizoaffective disorder and organic disorders; side effects of antidepressants; psychological reaction to the disease. Method. The present research is a prospective clinical study. Its aim was to establish the intensity of depressive symptomatology in 100 patients with schizophrenia with regard to the phase of the illness (acute impairment phase and remission phase). Psychometric assessments of the severity of illness and existing psychopathological symptoms were made both at the admission and at the end of hospital treatment by using Structured Clinical Interview for Mental Disorders (SCID), Positive and Negative Syndrome Scale for Rating the Symptoms of Schizophrenia (PANSS), Scale to Assess the Unawareness of Mental Disorder (SUMD), the Calgary Depression Scale for Schizophrenia (CDSS) and Global Assessment of Functioning Scale (GAF). Results. Depressive symptomathology prevalence in patients with schizophrenia in the acute phase of the illness was 23% in the study group. The depressive symptoms prevalence in the remission phase was low - 13% of the sample. Symptoms of depression were more intense in 141 schizophrenic patients in the acute psychotic phase than in remission. The group of schizophrenic patients with depressive symptoms turned out to live alone, and have little or no daily contacts with other people in comparison with the nondepressed group. It is interesting that there is a statistically significant difference between the depressed and the nondepressed group of subjects in remission. Unlike the nondepressed, the depressed patients were mostly married, with children and without any complications at birth. Based on logistic regression, clinical factors in our findings are better predictors of depression in the acute phase than sociodemographic factors, while in remission phase it is the other way round. In the acute phase of the schizophrenic disorder increased awareness is an important predictive factor of the occurrence of depression symptoms in schizophrenia. Reaching remission depends on the quality and structure of marital relations, as well as parenthood. No connection has been found between intensity of depression symptoms and gender, age, suicidal tendencies, number of previous hospitalizations, heredity, duration of untreated disorder, duration of illness, and body mass index. Conclusion. The present study has identified how often depressive symptomathology occurs in patients who suffer from schizophrenia in the studied sample. Furthermore, we identified clinical and epidemiological factors connected to depressive symptoms and established explanation model for the occurrence of depressive symptomatology based on these factors. Recognizing depressive symptomathology raises the possibility of targeted pharmacotherapy, targeted psychotherapeutic and sociotherapeutic interventions, and consequently better therapeutic outcome.