Socijalna podrška kao faktor zdravlja i kvaliteta života starih sa hipertenzijom

Abstract

Socijalna mreža i podrška su važne determinante kvaliteta života, u svim periodima životnog ciklusa, a naročito kod starih. Njihov uticaj na kvalitet života sastoji se u efektima na fizičko zdravlje, na funkcionisanje, a naročito na mentalno zdravlje. Povezanost zdravlja, kvaliteta života i socijalne podrške nepobitno je dokazana u velikom broju istraživanja. Istraživanja su, takođe, pokazala da se postojanje varijacija u socijalnoj podršci može dovesti u vezu sa velikim brojem varijabli koje se, u najširim okvirima mogu svrstati u lične karakteristike, karakteristike bolesti i karakteristike socijalnih mreža. U radovima proisteklim iz ovih istraživanja navodi se čitav niz varijabli koje, u većoj ili manjoj meri, mogu uvećati ili umanjiti efekat socijalne podrške, kako u smislu direktnog, tako i u smislu puferskog delovanja. Sve apostrofirane karakteristike su lokalno determinisane, pa je u tom smislu preporučeno da se istraže na lokalnom nivou. Cilj ovog istraživanja je da utvrdi međuodnose socijalne podrške, zdravlja i kvaliteta života u populaciji starih koji boluju od hipertenzije, a posebno, utvrdi način na koji socijalna podrška deluje na zdravlje i kvalitet života kod ove populacije. Istraživanje je sprovedeno na teritoriji grada Jagodine, a uzorak su činila 253 ispitanika iz populacije starih kod kojih je dijagnostifikovana hipertenzivna bolest (Dg: I 10 - I 15). Potrebni podaci prikupljeni su upitnikom koji ima ima dve celine. Prvi deo upitnika činila su pitanja kojima su prikupljeni podataci o demografskim i socijalno ekonomskim karakteristikama ispitanika, karakteristikama porodice i karakteristikama sredine. Drugi deo upitnika sadržavao je standardizovane instrumente za merenje zdravlja (EQ-5D), kvaliteta života (SWB) i socijalne podrške (BSSS). Rezultati su pokazali da: subjektivne ocene zdravlja i kvaliteta života kod starih ljudi koji boluju od hipertenzije koreliraju; stari koji imaju veći nivo socijalne podrške (veće vrednosti indeksa) imaju bolje zdravlje i viši kvalitet života (procenjuju svoje zdravlje, odnosno, kvalitet života višim ocenama), bez obzira na to da li imaju samo hipertenziju ili pored hipertenzije imaju još jednu ili više bolesti; stari koji žive u porodici, okruženi većim brojem članova domaćinstva, u porodici koja se ne može kategorisati kao disfunkcionalna, imaju veći nivo socijalne podrške što rezultira boljim kvalitetom života.

Social network and support are important determinants of the quality of life in all periods of a person’s life, and particularly in elderly people. Their influence on the quality of life consists of impact on physical health, functioning, and especially mental health. The link between health, quality of life and social support has been demonstrated in a large number of studies. Research has also shown that the presence of variations in social support can be linked to numerous variables, which can be roughly classified as personal characteristics, disease characteristics and characteristics of social networks. Papers resulting from such research note a whole array of variables which, to a lesser or greater extent, may increase or decrease the impact of social support in both direct and buffered way. All characteristics mentioned above are locally determined which implies that they should be studied on a local level. The goal of this research is to determine the relations between social support, health and quality of life of elderly persons suffering from hypertension, with the emphasis on determining the exact way in which social support influences health and quality of life of this population. Research was carried out in the municipality of Jagodina, on a sample consisting of 253 seniors diagnosed with hypertension (Dg: I 10 - I 15). Data was collected by means of a questionnaire consisting of two parts. The first part was aimed at gathering data on demographic, social and economic characteristics of the person, as well as family and environment characteristics. The second part contains standard instruments for measuring health outcome (EQ-5D), quality of life (SWB) and social support (BSSS). Results reveal the following: subjective measures of health and quality of life of elderly suffering from hypertension are correlated; elderly persons with a higher level of social support (higher index values) are in better health and have higher quality of life (assess their own health and quality of life as higher), regardless of whether they suffer from hypertension only or also have other medical conditions; elderly persons residing with their family, surrounded by a numerous household, in a family that cannot be characterized as dysfunctional, have higher levels of social support which results in a higher quality of life.