Analiza faktora koji utiču na mentalno zdravlje pacijenata na hemodijalizi

Abstract

Izvod (ID): Poput mnogih hroničnih bolesti i hronična bubrežna insuficijencija i terapija bubrežne zamene koja je prati mogu da poremete psihološki status pacijenta. Pacijenti na hemodijalizi imaju veliki broj psihosocijalnih i mentalnih problema. Među brojnim psihijatrijskim komorbiditetima, depresija i nesanica su vodeće. Kvalitet života pacijenata na hemodijalizi je značajno pogođen. Lošiji kvalitet života, prisustvo depresivnosti i nesanice su udruženi sa porastom morbiditeta i mortaliteta kod hemodijaliznih pacijenata. Postoje podaci o uticaju nekih socidemografskih i kliničkih faktora na kvalitet života, depresivnost i nesanicu kod pacijenata na hemodijalizi, ali nedostaju opsežnije studije koje bi uključile veći broj faktora. Prethodne studije ukazuju da hemodijafiltracija može biti efikasnija od konvencionalne hemodijalize u uklanjanju uremičnih toksina kao i smanjenju neželjenih događaja koji se javljaju tokom ili posle dijalize. Takođe, neka istraživanja ukazuju na prednost korišćenja visokopropusnih u odnosu na niskopropusne dijalizne membrane. Cilj ove studije je bio da ispita kvalitet života i utvrdi učestalost i težinu depresivnosti i nesanice kod hemodijaliznih pacijenata. Studija je ispitivala da li sociodemografske i kliničke karakteristike pacijenata, vrsta hemodijalize i hemodijaliznih membrana, dužina dijalize, neki parametri hemodijaliznog procesa i hemodijaliznog ishoda i komorbiditeti mogu imati uticaja na kvalitet života, učestalost i težinu depresivnosti i nesanice kod pacijenata na hemodijalizi. U ovoj studiji preseka učestvovalo je 110 pacijenata podeljenih u tri grupe: hemodijafiltracija, hemodijaliza sa visokopropusnim membranama i hemodijaliza sa niskopropusnim membranama. Mentalno zdravlje je procenjivano pomoću Short Form-36 upitnika, Beck Depression Inventory and Insomnia Severity Index upitnika. Ostali podaci prikupljani su pomoću Restless Legs Syndrome Rating Scale upitnika, upitnika Index of Coexistent Disease i specijalnog upitnika koji je sadržao pitanja koja su se odnosila na sociodemografski i klinički status pacijenta. Prema upitniku, depresija je bila prisutna kod 31,9%, a nesanica kod 45% ispitanika. Kvalitet života je bio bolji kod mlađih pacijenata, pacijenata sa višim stepenom obrazovanja, pacijenata na hemodijafiltraciji, sa efektivnim vremenom provedenim na dijalizi tokom nedelje iznad 720 minuta, višim Kt/V i višim serumskim albuminima. Prisustvo i težina komorbidnih stanja imali su negativan uticaj na kvalitet života. Faktori udruženi sa depresijom bili su pol, obrazovni status, vrsta dijalize, efektivno vreme provedeno na dijalizi tokom nedelje, indeks težine pridruženih bolesti i prisustvo sindroma nemirnih nogu. Na nesanicu su uticaja imali godine, obrazovni nivo, vrsta dijalize i propustljivost membrane, efektivno vreme provedeno na dijalizi tokom nedelje, nivo albumina, težina pratećih oboljenja i prisustvo ishemične bolesti srca. Dati podaci su ukazali na uticaj sociodemografskih faktora, vrste dijalize, parametara procesa i ishoda dijalize i komorbiditeta na kvalitet života, depresiju i nesanicu kod pacijenata na hemodijalizi što je dovoljno da opravda dalja istraživanja u ovoj oblasti.

Like many chronic diseases, chronic kidney disease and consenquently renal replacement therapy may affect the psychological state of patients. Hemodialysis patients have a great number of psychosocial and mental health problems. Among numerous psychiatric comorbidity, depression and insomnia are mostly. The quality of life in patients undergoing hemodialysis is significantly disturbed. Poorer health-related quality of life, presence of depression and insomnia is associated with increase in morbidity and mortality among hemodialysis patients. There are data of influence of some sociodemographic and clinical issues on quality of life, depression and insomnia in hemodialysis patients, but it lack extensive studies which should be included more of factors. Previous studies reported that hemodiafiltration (HDF) may be more effective than conventional hemodialysis in the removal of uremic toxins and may reduce frequency and severity of intradialytic and postdialysis adverse symptoms in patients. Also, some researchers suggest advantages of using high-flux membranes compared with low-flux. The aime of this study was to explore health related quality of life and to determine frequency and severity of depression and insomnia in hemodialysis patients. Study examined whether sociodemographic and clinical characteristics of patients, hemodialysis modality and membrane permeability, dialysis vintage, some parametars of hemodialysis proces and hemodialysis outcomes and comorbidities can have an influence on quality of life, frequency and severity of depression and insomnia in hemodialysis patients. In this cross-sectional study, we evaluated 110 patients who were divided into three groups: on-line hemodiafiltration, high flux hemodialysis and low flux hemodialysis. Mental health was evaluated with Short Form-36 questionnaire, Beck Depression Inventory and Insomnia Severity Index. Other data were collected using Restless Legs Syndrome Rating Scale questionnaire, Index of Coexistent Disease and special questionnaire, which included sociodemographic and clinically related questions. Based on questionnaire, depression was present in 39,1% and insomnia was present in 45% of all patients. Health-related quality of life was better in younger patients, patients with higher educational level, patients on HDF, with effective weekly treatment time over 720 minutes, higher Kt/V and and higher serum albumin. Presence and severity of coexistance disease had negative effect on quality of life. Factor associated with depression was sex, educational status, dialysis modality, effective weekly treatment time, index od coexistent disease, presence of restless legs syndrome. Influence on insomnia was observed by age, educational level, dialysis modality and membrane permeability, effective weekly treatment time, albumin level, index of coexistent disease, presence of ischemic hearth disease and restless legs syndrome. Our data indicates the role of sociodemographic factors, hemodialysis modality, parametars of dialysis process and dialysis outcomes and comorbidities regard to their influence on quality of life, depression and insomnia in hemodialysis patients which is sufficient to justify further research in prospective and longitudinal study design.