Prostorno-vremenski činioci percepcije iluzornih kontura

Abstract

Jedno od pitanja koje se može postaviti u vezi prirode procesa percepcije iluzornih kontura jeste nivo njihove obrade. Fiziološke studije ubedljivo govore o tome da se ovaj fenomen može tretirati kao osnovno svojstvo vizuelne stimulacije. Primenom raznovrsnih tehnika registrovanja moždane aktivnosti, neurofiziolozi su otkrili specijalizovane neurone u zoni vizuelnog korteksa koji su osetljivi na iluzorne konture. Psihofizički, fenomen ranog viđenja iluzornih kontura nije u potpunosti potvrđen. U psihološkoj literaturi postoje suprostavljena stanovišta. Deo eksperimenata govori u prilog tezi o ranom viđenju, dok drugi deo govori suprotno. Jedna od problema našeg istraživanja je nivo obrade iluzornih kontura, operacionalizovan kroz metodologiju vizuelne pretrage. U okviru ovog problema proveravali smo i model 'vezivanja pozadinskih elemenata' koji je ponuđen kao jedno od objašnjenja opažanja mete u osnovnim vizuelnim pretrsgama. Đrugi problem rads prsdstavijs ispitivanje vremenskih karakteristika faktora koji utiču na pretraživanje mete. To su pre svega, karakteristike mete i njena lokacija u setu vizuelne pretrage. Posebna tema istraživanja bilo je utvrđivanje vremenskog perioda potrebnog za formiranje percepta iluzorne figure. Razvijena je specifična eksperimentalna tehnika kojom smo ovaj period utvrdili. U suprotnosti sa jednim delom psihofizičkih istraživanja, naše istraživanje je pokazalo da se iluzorne konture ne mogu obrađivati na nivou ranog viđenja. Međusobnim poređenjem uloge karakteristike i lokacije mete, utvrdili smo da je lokacija ima važniju ali ne i nezavisnu ulogu od uloge karakteristike mete. Kritično vreme, potrebno za kompletiranje percepta iluzornih kontura iznosi oko 150 ms. Takođe, pokazalo se da su svi faktori, obuhvaćeni našim istraživanjem relativno nezavisni od dejstava prostornih činilaca stimulusne organizacije.

One of the issues related to the perception of illusory contours is the level of their processing. In physiological studies, this phenomenon is explained in terms of basic properties of visual stimulation. Applying various techniques of brain activity monitoring, neurophysiologists have detected specialized neurons in the visual cortex that are sensitive to illusory contours. Psychophysically, early vision of illusory contours phenomena is not yet confirmed. However, in literature, conflicting explanation can be found. Some experiments support the early vision hypothesis, whilst other reject it. The present study addresses two major topics related to the perception of illusory contours, as indicated by the visual search paradigm. Specifically we were evaluating the “binding of background elements” model. The other problem is related to temporal characteristics of factors that influence target search. These factors were target features and its location in visual search set. In particular we were interested in temporal parameters that elicit illusory contour formation. This was done by specific experimental procedure developed at the Laboratory of Experimental Psychology in Belgrade. In contrast to some approaches in psychophysics, the results of this study indicate that illusory contours can not be processed at the level of early vision. Comparing the roles of target features and target location, we concluded that location had more a important, although not independent role. The critical time required for completion of illusory contours percept was 150 ms. It was also shown.