Uticaj porekla sadnog materijala i veličine semenske krtole na morfološke i produktivne osobine krompira

Abstract

Izvod: U trogodišnjem periodu (2007-2009. godina) na lokalitetu zapadne Srbije (potes Batar, selo Badovinci, KO Bogatić) na zemljištu tipa recentni aluvijum ispitivan je uticaj porekla sadnog materijala i veličine semenske krtole na morfološke i produktivne osobine različitih sorti krompira. U cilju rešavanja postavljenog zadatka ogled je izveden kao trofaktorijalni metodom podeljenih parcela u četiri ponavljanja. Istraživanja su izvedena sadnjom semenskih krtola veličine 50 ± 5g, 70 ± 5g, 90 ± 5g i 110 ± 5g sledećih sorti krompira: Cleopatra, Jaerla, Desiree i Kennebec. Priprema sadnog materijala paralelnom proizvodnjom semenskog krompira izvedena je tokom 2006-2008. godine u dva lokaliteta različite nadmorske visine: ravničarskom 72 m nv. i planinskom 1100 m nv. Kod sadnog materijala poreklom sa 72 m nv. utvrđen je značajno veći broj okaca po krtoli, vrlo značajno veći broj klica po krtoli i veoma značajno veći broj primarnih stabala po biljci, u odnosu na krtole poreklom sa 1100 m nv. Na varijanti sa sadnjom krtola semenske frakcije prosečne mase 110 g, ostvarene su vrlo značajno veće vrednosti svih ispitivanih morfoloških osobina, u odnosu na varijantu sa sadnjom najsitnije semenske frakcije prosečne mase 50 g. Vrednosti praćenih morfoloških osobina opadaju sa smanjenjem veličine semenske krtole. Sadni materijal poreklom sa 72 m nv. bio je veće fiziološke starosti i nicao je brže i ujednačenije, u odnosu na fiziološki mlađe krtole poreklom sa 1100 m nv. Na varijantama sa sadnjom krupnijih semenskih frakcija biljke su nicale brže i ujednačenije u odnosu na varijante sa sadnjom sitnijih frakcija. Kod ranih sorti Cleopatra i Jaerla je utvrđeno znatno brže i ujednačenije nicanje biljaka, u odnosu na nicanje kod kasnih sorti Desiree i Kennebec. Na varijantama sa sadnjom semenskih krtola poreklom sa 72 m nv. ostvaren je veoma značajno veći broj krtola po biljci, u odnosu na varijante gde su za sadnju korišćene krtole poreklom sa 1100 m nv ...

Abstract: The effects of origin and seed tuber size on morphological and productive characteristics of different potato varieties was investigated on recent alluvial soil at the location of village Badovinci in western Serbia, during three-year period 2007 - 2009. The trial was carried out as three factorial split-plot design in four replications. Investigation was conducted by planting seed tubers of Cleopatra, Jaerla, Desiree and Kennebec potato varieties, weighing 50 ± 5 g, 70 ± 5 g, 90 ± 5 g and 110 ± 5 g. The different origin of planting material was obtained from seed potatoes crops grown at two location with the different altitude - lowland and highland (72 m and 1100 m above sea level, respectively), during the period 2006 – 2008. Sigitificantly higher number of eyes per tuber, very significantly higher number of sprouts per tuber and very significantly higher primary stems per plant was determined on seed tubers originating from the lowland location (72 m a. s. l.), compared with the planting material originating from the highland site (1100 m a. s. l.). On variants planted with tubers fraction of 110 g, significantly higher values of all tested morphological characteristics were registered, comparing to the variants planted with smallest fraction, with an average weight of 50 g. The values of surveyed morphological traits are decreasing with the reduction of the size of seed tubers. Propagated material obtained from 72 m a. s. l. physiologically was more matured and sprouted faster and more uniform comparing to the tubers obtained from 1100 m a. s. l. In variants being planted with bigger seed fractions, potato plants sprouted faster and more uniform comparing to the variants where smaller seed fractions were planted. Early varieties Cleopatra and Jaerla germinated faster and more uniform comparing to the later varieties Desiree and Kennebec. Those variants planted with seed tubers originating from 72 m a. s. l. had significantly higher number of tubers per plant, comparing to the variants planted with tubers originating from 1100 m a. s. l...