Znanje, stavovi i ponašanje muškaraca koji imaju seksualne odnose sa muškarcima u osnosu na HIV: kvantitativna i kvalitativna analiza

Abstract

Uvod: U mnogim zemljama Evrope, pa i u Srbiji, beleži se koncentrovana epidemija HIV-a među muškarcima koji imaju seks sa muškarcima (MSM). Cilj: Cilj rada je proceniti znanje, stavove i ponašanje MSM u vezi sa HIV-om, identifikovati značajne nezavisne faktore za testiranje na HIV i kontekstualne doprinosne faktore za rizično ponašanje MSM. Metod: Sproveli smo sekundarnu analizu podataka kvantitativnog i kvalitativnog istraživanja Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” među MSM u Beogradu (Bgd), Novom Sadu (NS) i Kragujevcu (Kg) iz 2013. godine. Kvantitativnim istraživanjem, koristeći metod uzorkovanja vođenog ispitanicima, obuhvaćeno je 1000 MSM, od kojih je 62 MSM uključeno u ugnježdeno kvalitativno istraživanje. Koristili smo multivarijantu logističku regresionu analizu (MLRA) za kvantitativne podatke, a tematsku za kvalitativne. Rezultati: Na HIV se u poslednjih 12 meseci testiralo, po procenama za MSM populaciju, u Bgd 34,4% MSM, u NS 36,6% i u Kg 58,9%. Adekvatno znanje o HIV infekciji ima 60% i više MSM u sva tri grada. U Bgd svaki peti, u NS svaki četvrti i u Kg svaki treći MSM nisu menjali partnera u poslednjih 12 meseci. Kondom pri poslednjem analnom seksualnom odnosu sa muškarcem nije koristilo oko 1/3 MSM u Bgd i NS, a oko 15% u Kg. Prema rezultatima MLRA značajni nezavisni faktori povezani sa testiranjem na HIV u poslednjih 12 meseci su: a) seksualno ponašanje (broj partnera i njihovo poznavanje), b) određena znanja o HIV infekciji i testiranju na nju, c) korišćenje preventivnih i zdravstvenih usluga i d) samo u uzorku: u Bgd korišćenje psihoaktivnih supstanci i nacionalnost; u Kg stav da osobe koje žive sa HIV-om ne treba socijalno izolovati. Anticipirana stigma u vezi sa MSM, HIV-om i životom sa HIV-om se izdvojila kao poseban doprinosni kontekstualni faktor povezan sa testiranjem na HIV i percepcijom rizika na HIV. Zaključci: Među MSM je zastupljeno rizično ponašanje u odnosu na HIV, ali ne i testiranje na HIV. Odgovor MSM populacije na anticipiranu stigmu vodi ka oponiranju zastupljenosti rizika na HIV i izbegavanju testiranja.

Backgroud: In many European countries, including Serbia, there is concentrated HIV epidemic among men who have sex with men (MSM). Objectives: To assess the knowledge, attitudes, and behaviour related to HIV among MSM, to identify significant independent factors for HIV testing, and contributing contextual factors related to MSM’s risk behaviour. Method: We conducted secondary data analysis from the quantitative and qualitative research among MSM in Belgrade (Bg), Novi Sad (NS), and Kragujevac (Kg) of Institute of the Public Health of Serbia “Dr Milan Jovanovic Batut” from 2013. In quantitative research, using respondent driven sampling, we included 1000 MSM, of which 62 was included in a nested qualitative research. We employed multivariable logistic regression analysis (MLRA) for quantitative data, and thematic analysis for qualitative. Results: According to estimates for MSM population, in Bg 34,4% MSM, in NS 36.6%, and in Kragujevac 58.9% MSM have been tested on HIV in the last 12 months. Adequate HIV knowledge had 60% plus MSM in all three cities. Every fifth MSM in Bg, every forth in NS, and every third in Kg didn’t change partner in the last 12 months. About 1/3 MSM in Bg, and NS, and 15% MSM in Kg have been using condom during the last anal sexual intercourse with man. MLRA identify as significant independent factors related to HIV testing in the last 12 months: a) sexual behaviour (number of partners, and mutual knowledge), b) certain knowledge on HIV and testing, c) use of preventive and health services, and d) only in the sample: in Bg use of psychoactive substances and nationality; in Kg attitude that people living with HIV shouldn’t be socially isolated. Anticipated stigma related to MSM, HIV and living with HIV was found to be contributing contextual factor for HIV testing and risk perception. Conclusion: HIV risk behaviour is prevalent among MSM, but not the HIV testing. MSM response to anticipated stigma lead to opposing the prevalent HIV risk, and to avoiding HIV testing.