Medijska simulacija američkog identiteta u romanima Dona DeLila

Abstract

Pojam identiteta na ličnom i kolektivnom nivou česta je tema romana Dona DeLila, naročito u kontekstu medijske kulture i društva koje trpi njen uticaj. Identitet kao koncept koji se gradi i usvaja iz okoline, u DeLilovim delima pod direktnim je uticajem sadržaja programa masovnih medija, koji sačinjavaju simulirano okruženje spram kog pojedinac određuje sebe, svoju ličnost i svoju percepciju sveta, pa i nacije kojoj pripada. Medijska kultura, koju definiše Daglas Kelner, jeste dominantna kultura koja nastaje kao rezultat jačanja uticaja masovnih medija na svoju publiku, odnosno društvo u kojem se pojavljuje, a koje je u DeLilovim romanima predstavljeno na primeru savremenog američkog društva. Otud medijski sadržaj postaje glavni faktor u definisanju skupa tipskih odlika američke nacije u delima ovog savremenog pisca. Sprega identiteta, masovnih medija i medijske kulture u DeLilovim romanima naročito se može tumačiti u kontekstu Bodrijarove teorije simulakruma, ali i koncepta hiperrealnosti. Ova dva pojma govore upravo o formiranju jedinstvenog okruženja, ili novog nivoa stvarnosti, koji ne počiva nužno na elementima neposredne, autentične stvarnosti već na simuliranim procesima koji imaju za cilj da „stvarnu“ stvarnost podriju i preinače. Glavni cilj rada jeste da pokaže ključnu vezu između pojma identiteta i medijske kulture u kontekstu Bodrijarove hiperrealnosti, kao i da analizira mehanizme nametanja identitetskih odrednica putem medijskih slika i medijskog sadržaja. U DeLilovim romanima, identitet na ličnom i kolektivnom radu gradi se isključivo u okvirima medijske kulture i posredstvom medijskih predstava, koje su u biti Bodrijarovi simulakrumi, odnosno artificijelne kopije bez originala koje ne dolaze iz autentične stvarnosti. Pored toga, u radu se svet masovnih medija prikazuje kao pažljivo prikriveni sistem kontrole i manipulacije, u kom se medijskim sadržajem utiče na svest i ponašanje pojedinca tako što se svaka slika, predstava ili spektakl koji se emituje u medijima formira sa ciljem da prenese unapred osmišljenu, kodiranu poruku o glavnim odlikama svakog američkog pojedinca. U okruženju DeLilove Amerike, tvrdi se u radu, ne postoji identitet izgrađen van hiperrealnosti masovnih medija, a svaki aspekt strukturisanja i usvajanja identiteta suštinski je određen medijskom kulturom koja počiva na slikama, odnosno predstavama ili znakovima i kodovima savremenog diskursa i komunikacije. Komparativnom i kontrastivnom analizom, rad se usredsređuje na dva vodeća masovna medija DeLilovih romana (a to su televizija i film) i ističe univerzalne mehanizme medijskog kodiranja identiteta, odnosno diktiranja načina i sredstava uz pomoć kojih pojedinac gradi predstavu o sebi i svetu. Pored toga, u radu se pristupa i analizi koncepta performansa u kontekstu Deborovog društva spektakla, odnosno zajednice pasivnih gledalaca koji, prateći sadržaj koji im se emituje, počinju da usvajaju modele i obrasce ponašanja sa ekrana, a potom i da ih reprodukuju u svojoj svakodnevici, utičući tako na ponovno formulisanje koncepta identiteta, kao pojma koji je fluidan i duboko određen pritajenim strategijama manipulacije.