Korelacija komponenti metaboličkog sindroma sa težinom kliničke slike kod bolesnika sa psorijazom

Abstract

Uvod: Poslednjih godina se sve više usvaja koncept psorijaze kao sistemske bolesti zbog njene povezanosti sa brojnim komorbiditetima, prvenstveno sa metaboličkim sindromom i kardiovaskularnim bolestima. Mali broj radova se bavi korelacijom prevalencije metaboličkog sindroma i svih njegovih pojedinačnih komponenti sa težinom kliničke slike psorijaze, raširenošću promena i prisustvom psorijatskog artritisa, a rezultati su do sada oprečni. Ciljevi: Utvrditi da li postoji povezanost između težine kliničke slike psorijaze (PsO) i udruženosti sa psorijatskim artritisom (PsA) i prevalencije metaboličkog sindroma (MetS) i njegovih komponenti. Evaluirati da li su težina kliničke slike i PsA prediktori za razvoj insulinske rezistencije (IR), nezavisno od prisustva MetS-a. Utvrditi povezanost metaboličkog sindroma i njegovih komponenti sa nezavisnim varijablama, demografskim karakteristikama ispitanika i kliničkim karakteristikama plak psorijaze. Materijal i metode: Ova prospektivna, opservaciono deskriptivna studija je sprovedena na Klinici za kožno-venerične bolesti u Univerzitetskom kliničkom centru Vojvodine. U studiju je uključeno 105 pacijenata sa hroničnom plak psorijazom koji su podeljeni u tri grupe. Grupa sa lakšim oblikom psorijaze (Psoriasis area severity index-PASI<10) - grupa laka PsO, grupa sa umerenim i teškim oblikom psorijaze (PASI≥10) - grupa teška PsO i grupa sa PsA, dijagnostikovanim na osnovu CASPAR kriterijuma. Rezultati: Prevalencija MetS-a je bila viša u grupi sa teškom PsO (p<0.05), kao i prevalencija IR (p=0.05). Takođe, prevalencija MetS-a (p=0.05) i IR (p<0.01) je veća kod pacijenata sa PsA u odnosu na pacijente bez PsA. Posmatrajući sve tri grupe, povećan obim struka je bio najmanje zastupljen u grupi sa lakom PsO, a najzastupljeniji u grupi ispitanika sa artritisom (p<0,01, Hi-kvadrat=10,03). Hiperglikemija je statistički značajno u najmanjem procentu bila zastupljena u grupi sa lakom PsO u odnosu na druge dve grupe (p<0,05, Hi-kvadrat=6,13). Ispitanici koji su imali snižene vrednosti HDL-a su statistički značajno najmanje bili zastupljeni u grupi sa lakom PsO u odnosu na druge dve grupe (p<0,05, Hi-kvadrat=8,76). Posmatrajući prve dve grupe (bez PsA), utvrđeno je da je kod pacijenata sa teškom PsO obim struka bio statistički značajno viši u odnosu na pacijente sa lakom PsO (100 cm naspram 93 cm, p=0,04), dok su vrednosti HDL-a bile statistički značajno niže kod teže forme oboljenja (1,16 naspram 1,32 mmol/l, p=0,03). Utvrđena je statistički značajna pozitivna korelacija između vrednosti PASI skora i obima struka (p=0,046, koef. korelacije 0,195) na celom uzorku. Kod pacijenata bez MetS-a, nije utvrđena povezanost između težine kliničke slike psorijaze i IR (p=1.0), međutim postojala je pozitivna korelacija između PASI indeksa i indeksa sekretornog kapaciteta β-ćelija pankreasa % (HOMA B) što potvrđuje tendenciju razvijanja IR. Povezanost PsA i IR kod pacijenata bez MetS-a je bila statistički značajna (p=1.0). Utvrđena je statistički značajna povezanost između metaboličkog sindroma i starosti ispitanika (T-test: p<0,01, t=-4,63), bračnog statusa (brak/vanbračna zajednica) (p<0,05, Hi-kvadrat=5,68), sklonosti depresivnom raspoloženju (p=0,05, Hi-kvadrat=3,76), fizičke ne/aktivnosti (p<0,05, Hi-kvadrat=11,58) i starosti prilikom početka bolesti (p<0,05, z=-3,13). Zaključak: Prevalencija MetS-a i IR je veća kod pacijenata sa PsA i kod pacijenata sa teškim oblikom hronične plak psorijaze. U grupi sa teškom kliničkom slikom i u grupi sa PsA je veća prevalencija centralne gojaznosti, nižih vrednosti HDL-a i hiperglikemije. Obim struka je viši i vrednosti HDL-a su značajno niže u grupi sa teškom kliničkom slikom, posmatrajući prve dve grupe bez PsA. Obim struka je jedina komponenta koja pozitivno korelira sa PASI skorom na celom uzorku. Težina kliničke slike i PsA su prediktori IR, nezavisno od prisustva MetS-a. Veća prevalencija MetS-a je kod ispitanika koji su stariji, u braku/vanbračnoj zajednici, skloni depresivnom raspoloženju, fizički neaktivni i kod ispitanika koji su stariji u vreme početka bolesti.

Introduction: In recent years, the concept of psoriasis as a systemic disease has been increasingly adopted due to its association with numerous comorbidities, primarily metabolic syndrome and cardiovascular disease. A small number of studies dealt with the association of metabolic syndrome, and its individual components prevalence with the severity of the psoriasis and PsA presence, and the results so far are contradictory. Aims: To determine whether there is an association of metabolic syndrome (MetS) and its components with psoriasis severity and psoriatic arthritis (PsA) presence. To evaluate whether psoriasis severity and association with PsA are predictors of insulin resistance, independent of MetS presence. To determine the association of metabolic syndrome and its components with independent variables, demographic characteristics of subjects, and clinical characteristics of plaque psoriasis. Materials and methods: This prospective, observational descriptive cross-sectional study was conducted at Dermatovenereological clinic in University Clinical Centre of Vojvodina, and included total of 105 psoriasis patients divided into 3 groups. Group with mild psoriasis (Psoriasis Area Severity Index - PASI score<10) – mild PsO group, group with moderate and severe psoriasis (PASI≥10) – severe PsO group, and group with psoriatic arthritis diagnosed on the basis of CASPAR criteria. Results: The prevalence of MetS was higher in the group with severe psoriasis (p <0.05), as well as the prevalence of IR (p = 0.05). Also, the prevalence of MetS (p = 0.05) and IR (p <0.01) was higher in patients with PsA compared to patients without PsA. Observing all three groups, the increased waist circumference was the least represented in the group with mild PsO, and the most represented in PsA group (p <0.01, Chi-square = 10.03). Hyperglycemia was statistically significantly lower in mild PsO group, compared to the other two (p <0.05, Chi-square = 6.13). Subjects with reduced HDL values were statistically significantly less represented in the group with mild PsO compared to the other two groups (p <0.05, Chi-square = 8.76). It was found that in patients with severe PsO, waist circumference was statistically significantly higher compared to patients with mild PsO (100 cm versus 93 cm, p = 0.04), while HDL values were statistically significantly lower in patients with severe PsO (1.16 versus 1.32 mmol / l, p = 0.03), observing the first two groups without PsA. A statistically significant positive correlation was found between the PASI score and waist circumference (p = 0.046, correlation coefficient 0.195), observing the whole sample. In patients without MetS, no association was found between the severity of psoriasis and IR (p = 1.0), however, there was a positive correlation between PASI index and pancreatic β-cell secretory capacity index% (HOMA B), which showed tendency for IR development. The association between PsA and IR in patients without MetS was statistically significant (p = 1.0). There was a statistically significant association between metabolic syndrome and age of subjects (T-test: p <0.01, t = -4.63), marital status (marriage/extramarital union) (p <0.05, Chi-square = 5,68), propensity for depressed mood (p = 0.05, Chi-square =3.76), physical inactivity (p <0.05, Chi-square = 11.58) and age at onset (p<0.05, z = -3.13). Conclusion: The prevalence of MetS and IR is higher in patients with PsA and in patients with severe form of chronic plaque psoriasis. There is a higher prevalence of central obesity, lower HDL values and hyperglycemia in severe PsO group and in PsA group. Waist circumference is higher and HDL values are significantly lower in severe PsO group, observing the first two groups without PsA. Waist circumference is the only component that positively correlated with the PASI score on the whole sample. Both, psoriasis severity and psoriatic arthritis are independent predictors for insulin resistance, regardless of the metabolic syndrome presence. The higher prevalence of MetS is in subjects who are older, married/out of wedlock, prone to depressed mood, physically inactive, and in subjects who are older at the disease onset.