Ekonomija u kasnom laternu južnopanonskog Podunavlja : arheozoološki pristup

Abstract

Predmet istraživanja doktorske disertacije je upotreba životinja u ekonomiji kasnolatenskih naselja na prostoru južnopanonskog Podunavlja koja je ispitana putem analize arheozoološkog materijala sa četiri lokaliteta. U pitanju su nalazišta iz različitih delova današnje Vojvodine (Bačke, Srema i Banata) – Čarnok, Stari vinogradi (Čurug), Gomolava i Židovar. Cilj je bio ustanoviti moguće lokalne stočarske i lovne strategije, kao i ispitati postojanje sličnosti/razlika među naseljima na osnovu arheozoološkog materijala. Budući da je reč o naseljima utvrđenog i otvorenog tipa, koja uz to sadrže i niz specifičnosti, rezultati su posmatrani u kontekstu lokalnih društveno-ekonomskih okolnosti. Pokazano je da postoje izvesne sličnosti, ali i razlike u eksploataciji domaćih i divljih životinja među naseljima različitog, kao i naseljima istog tipa. Čini se da je u svim naseljima praktikovano mešovito stočarstvo, odnosno da nije postojala specijalizacija ka jednoj životinji ili proizvodu. Kada je reč o lovu, uočene su razlike koje se odnose na zastupljenost divljih životinja u naseljima smeštenim sa leve i desne obale Dunava. Značajane su i arheozoološke potvrde o procesuiranju tela, kao i uzgoju sitnije stoke unutar utvrđenih naselja, što svedoči o obavljanju svakodnevnih aktivnosti u ovom tipu naselja. Očigledni arheozoološki pokazatelji postojanja sistema snabdevanja/nabavke životinja ili životinjskih proizvoda nisu detektovani, iako se prema nekim od pokazatelja može pretpostaviti postojanje ovakih strategija preživljavanja. Pojava krupnijih jedinki domaćih životinja takođe može ukazivati na uključenost u šire mreže povezanosti, a od posebnog je značaja pronalazak ovih indikatora u naselju otvorenog tipa.

This thesis addresses animal use in economy of the Late La Tène settlements in the South Pannonian Danube Area, which is examined throught analisis of animal bones from four sites located in different part of present-day Vojvodina (Bačka, Srem i Banat) – Čarnok, Stari vinogradi (Čurug), Gomolava i Židovar. The aim was to define potential local husbandry and hunting strategies, as well as to explore possible existence of similarities/differences between settlements based on archaeozoological material. Data were obsreved in the context of local socio-economic setting due to settlements' unique characters. Results showed existence of similarities, but also differences, in exploatation of domestic and wild animals between and among settlement types. It appears that mixed husbandry was practiced in every settlement, without specialisation toward one animal or product. When it comes to hunting, difference in relative representation of wild animals is noticed between settlements located on the left and right side of the Danube river. Based on archaeozoological confirmation for processing animal carrcasses, as well as herding small livestock in fortified settlements it can be assumed that every-day activities were practised in this settlement type. Although there are no clear arheozoological indicators for existence of animal/animal products supply/acquisition system, this kind of subsistence strategy can be assumed based on some indicators. Existence of larger domestic animals can indicate involvement in wider communication networks, so their appearance in opet settlement is of great importance.