Predeono-ekološka analiza diverziteta i interakcija sistema žitne vaši - parazitoidi (Homoptera; Hymenoptera)

Abstract

Intenzifikacija poljoprivrede predstavlja jedan od globalnih procesa sa izrazito negativnim efektima na biodiverzitet. Održavanje visokog nivoa biodiverziteta neophodno je za obezbeđivanje ekosistemskih usluga, od kojih su neke, poput biološke kontrole štetočina, od velike važnosti u agroekosistemima. Rezultati sve većeg broja studija ukazuju na to da elementi i karakteristike kompozicije i konfiguracije poljoprivrednih predela imaju ključnu ulogu u očuvanju, odnosno, narušavanju agrobiodiverziteta. Predeono-ekološki pristup u agroekologiji proučava uticaj različitih obrazaca i procesa u savremenoj poljoprivrednoj praksi na mehanizme degradacije biodiverziteta i gubitak funkcionalnosti njegovih komponenti. Posebno je značajno upoznati obrazce i trendove u trofičkim interakcijama koje povezuju intenzivno korišćene agroekosisteme i okolna poluprirodna i prirodna staništa. U ovom istraživanju, analizirani su efekti predeonih karakteristika na diverzitet i interakcije model sistema žitne vaši – parazitoidi na području Pančevačkog rita. Istraživanje je bilo podeljeno u tri dela kako bi se ispitali efekti tri različita aspekta predeone heterogenosti. Cilj prvog dela istraživanja bio je određivanje efekta predeone kompleksnosti izražene preko procenta prirodnih i poluprirodnih staništa (heterogenost tipova staništa) na model sistem. Odabrane su dve jasno diferencirane kategorije predela: 1) kompleksni predeli (>50% poluprirodnih staništa) i 2) jednostavni predeli (<30% poluprirodnih staništa) kako bi se testirala razlika između ovih kategorija. Ukupno je analizirano 50 predeonih sektora u toku četiri godine (2008-2011). Drugi deo istraživanje bio je koncipiran da se odrede efekti predeone kompleksnosti izražene preko veličine pojedinačnih polja (heterogenost konfiguracije poljoprivrednih površina) na model sistem. Ponovo, određene su dve jasno diferencirane kategorije predela: 1) predeli sa pretežno malim poljima (<3 ha) i 2) predeli sa velikim poljima (>20 ha). Analizirano je 24 predeona sektora u toku dve godine (2008-2009). Treći deo bio je fokusiran na određivanje efekata različitog tipa ivice polja na model sistem. Kontrastirana su dva tipa ivice polja: 1) ivica sa poluprirodnom vegetacijom i 2) ivica bez poluprirodne vegetacije...

Agricultural intensification and associated farming practices are among the most significant human impacts on the global environment. Increase in agricultural land-use area and the intensification of crop management are causing numerous environmental problems, including loss of biodiversity and degradation of some key ecosystem services, such as biological control. Numerous studies have emphasized the importance of landscape scale effects in these processes. To determine how agricultural intensification affects agrobiodiversity and accompanied ecological service (biological control), we examined effects of key landscape features on aphid–parasitoid complex in winter wheat agroecosystems in Pančevački rit region. Study was organized in three parts. Aim of the first part was to determine effect of landscape compositional heterogeneity defined through proportion of crop vs. non-crop land in landscape sectors. Two broadly contrasting classes were selected: complex landscapes, characterized by more than 50% of non-crop land cover (forests, fallows, pastures, hedgerows and shrubs), and simple landscapes, with much less than 30% of non-crop land. Total of 50 landscape sectors were sampled in course of four years (2008-2011). In the second part of the study, effects of configurational landscape heterogeneity of crop habitats were tested through contrasting landscape sectors dominated by small fields (field size averaging less than 3 ha) and landscape sectors dominated by large fields (field size averaging more than 20 ha). Total of 24 sectors were sampled in two years (2008-2009). In the third part, aim was to analyze edge effects of field margin types on aphid–parasitoid interactions. Two markedly different margin types were selected: one bordering on irrigation canal with permanent semi-natural shrub vegetation, and the other close to service road without semi-natural vegetation. Total of 12 fields were sampled in two years (2008-2009). Additionally, changes in aphid population growth and parasitism rates between phases were monitored to determine parasitism threshold value for effective biological control. In total, 4 aphid species, 7 parasitoid species and 9 hyperparasitoid species were found...