Финансијско управљање порезом на добитак предузећа у Србији

Abstract

Intenziviranje poreske konkurencije između država i internacionalizacija poslovanja su omogućili preduzećima primenu brojnih strategija upravljanja porezom na dobitak. Stoga, finansijsko upravljanje porezom na dobitak predstavlja atraktivno istraživačko područje korporativnih finansija. Relativno mali broj prethodnih istraživanja, posebno u tranzicionim i post-tranzicionim državama, i nekonzistentni rezultati tih istraživanja, mogu dodatno argumentovati takav stav. Predmet doktorske disertacije jeste finansijsko upravljanje porezom na dobitak preduzeća, tretirano kao skup aktivnosti usmerenih na legalno umanjenje rashoda za porez na dobitak. Posebna pažnja će biti posvećena odnosu između efektivnih poreskih stopa i propisane stope poreza na dobitak, determinantama i efektima finansijskog upravljanja porezom na dobitak i mogućnostima predviđanja efektivnih poreskih stopa. Osnovni cilj doktorske disertacije jeste teorijska i empirijska analiza finansijskog upravljanja porezom na dobitak preduzeća u Srbiji. Empirijsko istraživanje na preduzećima u Srbiji je pokazalo da su efektivne poreske stope, u proseku, značajno niže od propisane stope poreza na dobitak. Takođe, na njih statistički značajno negativno utiču veličina, kapitalna intenzivnost i zaduženost preduzeća. Primenom vektorske autoregresione analize je pokazano da su istorijski podaci o efektivnim poreskim stopama korisni za predviđanje opterećenja porezom na dobitak. U kontekstu finansijskih performansi, pronađeno je da primena strategija neusaglašenog upravljanja porezom na dobitak statistički značajno pozitivno utiče na profitabilnost i vrednost preduzeća, za razliku od strategija usaglašenog upravljanja, koje imaju negativan uticaj. Konačno, varijabilnost efektivnih poreskih stopa ima statistički značajan pozitivan uticaj na varijabilnost neto dobitka preduzeća.

Intensification of tax competition between countries and internationalization of business have enabled companies to implement many strategies of corporate income tax management. Therefore, financial management of corporate income tax is attractive research area of corporate finance. Relatively low number of prior research, particularly in transition and posttransition countries, and inconsistent results of these research, may furtherly argument such opinion. The subject of the doctoral dissertation is financial management of corporate income tax, treated as a group of activities towards legal reduction of corporate income tax expense. Special focus will be put on the relation between effective tax rates and statutory corporate income tax rate, determinants and effects of financial management of corporate income tax and possibilities to predict effective tax rates. The main objective of the doctoral dissertation is theoretical and empirical analysis of financial management of corporate income tax in Serbia. Empirical research on the companies in Serbia showed that effective tax rates are, on the average, significantly lower than statutory corporate income tax rate. In addition, company size, capital intensity and leverage significantly and negatively influence them. Using vector autoregression analysis, it is showed that historical data on effective tax rates is useful for prediction of corporate income tax burden. Regarding financial performance, it is found that the implementation of strategies of non-conforming corporate income tax management positively impacts company profitability and value, unlike strategies of conforming corporate income tax management that have negative impact. Finally, variability of effective tax rates has statistically significant positive impact on variability of company net income.