Uloga emocija u donošenju političkih odluka: kritika teorije racionalnog izbora

Abstract

Predmet istraživanja u ovoj studiji je uticaj emocija na proces donošenja političkih odluka, sa posebnim fokusom na epistemološke kritike teorije racionalnog izbora i teorije izgleda. Studija je zasnovana na pretpostavci da je uloga emocija u procesu odlučivanja toliko važna da kod ljudi kod kojih su indukovane određene emocije dolazi do ponašanja koje odstupa od propozicija teorije racionalnog izbora i teorije izgleda. Cilj studije je da istraži ulogu emocija u političkom odlučivanju, odnosno da empirijskim nalazima sistematizuje saznanja i argumente zašto su emocije nezaobilazne kada govorimo o kritici modela racionalnog izbora i modela teorije izgleda. Sa metodološko-istraživačkog aspekta, studija počiva na eksperimentalnom i kvazi-eksperimentalnom dizajnu. Nalazi laboratorijskog eksperimenta i istraživanja javnog mnjenja pokazuju da su opšta i posebne hipoteze valjano postavljene i potvrđene empirijskim nalazima. Nulta hipoteza o nepostojanju razlika između uticaja emocija kada je reč proceni verovatnoće, proceni rizika, načina pregovaranja i odnosa prema sekuritizaciji, je odbačena. Podaci pokazuju da svaka od ovih emocija ima različit uticaj na proces odlučivanja, što doprinosi upotpunjavanju modela racionalnog izbora i modela teorije izgleda.

The topic of the research is the impact of emotions on the decision-making process, with a special focus on the epistemological critique of the rational choice theory and prospect theory. The study is based on the assumption that the role of emotions in the decision-making process is relevant to the extent that, when particular emotions are induced, the behavior of the people tends to diverge from the premises of the rational choice theory and prospect theory. The research aims to explore the role of emotions in the process of political decision-making, and, by situating the empirical results of the research in the corpus of present argumentation and findings in this field of study, demonstrate that emotions are inevitable in the critical reassessment of the model of rational choice. In terms of the methodological research approach, the research is based on experimental and quasi-experimental research design. The findings of a laboratory experiment and public opinion research confirm the validity of the general and specific hypotheses, which were supported by empirical data. The null hypothesis that suggest the absence of difference in the influence of emotion in case of probability estimation, risk assessment, negotiation style, and relationship to securitization, was rejected. The acquired data show a range of influence of emotions on the process of decision-making, thereby extending the existing models of the rational choice theory and prospect theory.