Modeli menadžmenta turističke destinacije Vojvodine u funkciji postizanja međunarodne kompetitivnosti

Abstract

Vojvodina je potencijalna turistička destinacija (TD), koja ima sve predispozicije da jednog dana postane poznata i uspešna turistička destinacija. To što nas na primeru TD Vojvodine najviše zanima je pitanje zašto su druge turističke destinacije kompetitivnije od nas, zašto su poznatije, popularnije i zašto stvaraju više prihoda nego turizam u Vojvodini. Odgovor leži u činjenici da su sposobne da u sve jačoj međunarodnoj konkurenciji koja vlada u svetu povećaju broj turista, njihovu potrošnju, i da nude turistima nezaboravno, odgovarajuće i po mogućstvu bolje iskustvo od očekivanog. Popularnost turističkih destinacija u svetu se konstantno menja. Njihova popularnost varira zbog zbivanja u samoj turističkoj destinaciji i u njenoj okolini. Turistički menadžeri mogu veoma uticati na zbivanja u samoj turističkoj destinaciji, ali su uglavnom nemoćni kad su u pitanju zbivanja u okolini. Proces pojavljivanja, razvoja i opadanja omiljenosti turističkih destinacija u svetu poznat je pod imenom »životni ciklus« turističkih destinacija. U kojoj fazi tog ciklusa se trenutno nalazi Vojvodina? Da li je Vojvodina dovoljno poznata kao turistička destinacija je prvo pitanje koje je autor disertacije postavio i koje je opisano u prvom delu istraživačkog rada. Drugi deo istraţivanja odnosio se na kompetitivnost turističke destinacije Vojvodina. O kompetitivnosti je autor diskutovao sa turističkim radnicima i stručnjacima u samoj destinaciji, uz pretpostavku, da je oni najbolje poznaju i da je njihova ocena realna, naravno upoređena sa komparatibilnim turističkim destinacijama u okruženju. Danas je celokupni koncept kompetitivnosti turističke destinacije redefinisan, jer je sama priroda kompetitivnosti i održivosti u konstantnoj evoluciji i zato moraju menadžeri turističkih destinacija konstantno pratiti razvoj destinacija i anticipirati budućnost radije nego ispravljati i reagovati na prošlost. Svaka turistička destinacija ima i svoje komparativne i kompetitivne prednosti. Komparativne prednosti su uglavnom vezane za prirodne, a i izgrađene resurse. Kompetitivne prednosti turističkih destinacija se odnose na njihovu sposobnost kako upravljati prirodnim resursima, na održivi naĉin i to na duži rok. Koncepti komparativnih i kompetitivnih prednosti poslužile su kao osnova za razvoj autorovog modela destinacijskog menadžmenta Vojvodine, i on je predstavljen na kraju disertacije. Ukoliko bi ovaj ili sličan model bio striktno primenjen u TD Vojvodini, moţe se smatrati da bi ona zaista postala dobro rukovođena i popularna turistička destinacija Evrope i sveta.

Vojvodina is a potential tourist destination which has all the possibilities to become one day better known and a successful destination. The question that arises first is why other tourist destinations are more competitive than Vojvodina, why are they better known, more popular and why do they generate more tourist income than tourism in Vojvodina. The answer lies in their ability to augment the number of tourist in the international competition that is becoming tougher every day, to augment tourism expenditure and to offer to the visitors an unforgettable experience, if possible, even better than they can expect. The popularity of tourist destinations in the world is changing constantly. It varies because of the changes in the tourist destination itself and also in its surroundings. Tourism managers can influence on the changes in their own tourist destination but are unable to influence on other destinations. The process of emerging, growing and diminishing of popularity of one tourist destination is known as a »tourist destination's life cycle«. In which phase of the destination's life cycle is Vojvodina now? Is Vojvodina well known as a tourist destination? The first part of author's research in this work dealed with these questions. The second part was dedicated to the competitiveness of the tourist destination Vojvodina. The author had numerous discussions with the experts in the tourism field, presuming that they knew the destination the best and that their marks are real, of course, compared to the comparable tourist destinations in the surroundings. The whole concept of tourist destination's competitiveness has been redefined, as the nature of competitiveness itself is changing constantly and this is the reason why the tourist destination's managers have to monitor the developments and changes in tourist destinations, and if possible, to anticipate the future changes rather than to correct or to react upon the past. Every single tourist destination has its own comparative and competitive advantages. Comparative advantages concern natural and created resources, while the competitive advantages of tourist destinations represent the destination's ability to manage the natural resources in a sustainable way on the long term. The concepts of comparative and competitive advantages were used as the base for creating the author's own model of destination management which is presented at the end of this dissertation. Applying this model in the practice may yield to the well managed and well known tourist destination in Europe and around the globe.