Glavni cilj ovog rada je da odgovori na pitanje da li je moguće ponuditi prihvatljivo
rešenje skeptičkog problema u epistemologiji na osnovu kontekstualističke teze da je pojam
znanja semantički osetljiv u odnosu na različite kontekste u kojima ga primenjujemo? Odgovor
na ovo pitanje biće pozitivan: moguće je ponuditi jedan odrţivi okvir za rešenje pomenutog
problema, i to na osnovu stanovišta inferencijalnog kontekstualizma. Ipak, sve dok se ne
postigne konsenzus u sklopu jedne opšte teorije značenja u pogledu semantičkog sadrţaja
saznajnih tvrdnji, odnosno, prirode i načina njegove zavisnosti od kontekstualnih faktora, ovaj
odgovor je daleko od definitivnog.
Epistemički kontekstualizam, u koji spadaju konverzacioni i inferencijalni
kontekstualizam, jedno je od najviše razmatranih epistemoloških shvatanja današnjice. MeĎutim,
velika većina pisanih radova na tu temu usredsreĎena je na istraţivanje razloga na osnovu kojih
se moţe opravdati konverzaciona verzija, dok je pitanjima koja se... tiču prihvatljivosti
inferencijalnog kontekstualizma pridat upadljivo manji značaj. U ovom radu pokušaćemo da
ispitamo izglede kontekstualističke anti-skeptičke strategije, uzimajući u obzir obe ove verzije,
kako pojedinačno, tako i u svetlu njihovog meĎusobnog odnosa. Smatrali smo da je to najbolji
način da se postigne njeno dublje razumevanje, ali i da se ostvari gorenavedeni cilj istraţivanja.
Radi ostvarenja postavljenog cilja, epistemičkom kontekstualizmu pristupili smo kao
dvostrukom projektu. Odgovoru na pitanje do kojeg je stepena, i u kom pogledu, opravdana
pretpostavka o semantičkoj osetljivosti pojma znanja na različite kontekste u kojima ga
primenjujemo, pristupili smo u svetlu uverljivosti lingvističke evidencije kojom je ova
pretpostavka potkrepljena. U tom smislu, osnovne razloge za zastupanje kontekstualizma u
epistemologiji pronašli smo u analogijama izmeĎu glagola „znati“ i termina za koje je očigledno
da su kontekstualno osetljivi (indeksikalije, pridevski izrazi i sl.), kao i u opisu upotrebe tog
glagola u uobičajenoj, svakodnevnoj jezičkoj praksi. Nakon sprovedenih analiza koji su imali za
cilj proveru prihvatljivosti lingvističkih argumenata (promišljanja primedbi da kontekstualističke
analogije nisu adekvatne i da teza o kontekstualnoj osetljivosti pojma znanja nema uporište u
aktualnoj jezičkoj praksi) dospeli smo u nerazjašnjeno područje koje se moţe izraziti u vidu
pitanja gde povući granicu izmeĎu semantičke i pragmatičke dimenzije značenja (Peter Pagin,
Francis Jeffry Pelletier, 2007: 25). Pesimistični stavovi u pogledu toga da je na ovo pitanje
moguće ponuditi odgovor, širom su zastupljeni u filozofiji. Iz tog razloga odlučili smo se da o
prihvatljivosti kontekstualističkih teorija prosudimo u svetlu uspeha sa kojim one rešavaju
problem filozofskog skepticizma. Tu će nam od posebne vaţnosti biti njihovi odgovori na dva
pitanja. Prvo pitanje je koliko uspešno kontekstualistička anti-skeptička strategija, zasnovana na
opisu mehanizama koji uzrokuju promenu konteksta, odgovara na prigovor da nas vodi
relativizmu. Videćemo da, dok prva verzija kontekstualizma ovaj problem pokušava da otkloni
tako što uvodi odreĎena jezička pravila za koja se, izmeĎu ostalog, pokazuje da ne uspevaju da
uverljivo prikaţu karakter aktualne epistemičke prakse, dotle druga verzija neutrališe snagu tog
prigovora formirajući sliku o znanju (i opravdanju) koja je u mnogim aspektima bliţa njenoj
fenomenologiji. Drugo pitanje tiče se procene uverljivosti kontekstualističke dijagnoze
skeptičkog problema. Pod tim se misli na uverljivost objašnjenja izvora paradoksa, odnosno,
odgovora na pitanje otkuda intuicije koje nas uvlače u skeptički problem. Videćemo da se i u
pogledu ovog pitanja odgovor inferencijalnog kontekstualiste nameće kao superioran. Naime,
dok zastupnici konverzacionog kontekstualizma upadaju u zamku takozvane „teorije greške”,
inferencijalna teorija nastoji da razotkrije izvesne pretpostavke na kojima počiva skeptička
argumentacija, a za koje pokazuje da nismo obavezni da usvojimo. Kao konačan odgovor na oba
pitanja braniće se vrlo jasan stav: anti-skeptička strategija koja se temelji na tezi da je značenje
pojma znanja uslovljeno inferencijalnim kontekstom efikasnija je, uverljivija, koherentnija, te
stoga i prihvatljivija varijanta od one koju nudi konverzacioni kontekstualizam...
The main objective of this study is to provide an answer to the question whether it is
possible to reach an acceptable solution to the skeptical problem in epistemology based on the
contextualist thesis that the meaning of the term “knows“ is sensitive to the contexts it is applied
in? Our answer to this question will be positive: it is possible to offer a sustainable framework
for the solution of the skeptical problem, based on the position of inferential contextualism. Still,
until a consensus is reached within a general theory of meaning concerning the semantic nature
of knowledge claims and their dependence on contextual factors, this solution is far from
definitive.
Epistemic contextualism, which encompasses conversational and inferential
contextualism, is one of the most widely discussed epistemological projects nowadays. However,
the bulk of the literature on epistemic contextualism focuses on investigating the reasons based
on which the conversational version can be justified, ...while questions concerning the
acceptability of inferential contextualism have received much less attention. In this study, we
attempt to investigate the prospects of the contextualist anti-skeptical strategy, taking into
account its two versions, both individually and in light of their position relative to each other. We
consider this the most suitable way to provide a deeper understanding of them, and achieve our
research objective.
In order to achieve our objective, we have approached epistemic contextualism as a dual
project. The question - to what extent, and in which way, the assumption of the contextsensitivity
of the term “knows” is justified - is explored in light of the strength of the linguistic
evidence it is supported by. In this sense, the main grounds supporting contextualism in
epistemology were found in analogies between the verb “to know” and terms which are
obviously context-sensitive (indexicals, gradable adjectives etc.), as well as in an examination of
the usage of this verb in everyday epistemic practice. After investigating the acceptability of
linguistic arguments (considering objections that contextualist analogies are inadequate and that
the thesis on the context-sensitivity of the term “know” is not grounded in actual linguistic
practice), we arrive at an area of ambiguity which could be summarized by the question where to
draw the border between the semantic and pragmatic dimensions of meaning? (Peter Pagin,
Francis Jeffry Pelletier, 2007: 25). Pessimistic views on the possibility of providing an answer to
this question are prevalent in philosophy. For this reason, we have decided to assess the
acceptability of contextualist theories in light of their success in solving the problem of
philosophical skepticism. Answers to two questions will be of particular significance. The first
question is how successfully an anti-skeptical strategy, based on its description of the
mechanisms by which epistemic standards change, addresses the objection that it leads us to
relativism. We will see that, while the first version of contextualism attempts to solve this
problem by imposing certain conversational rules which, inter alia, turn out to fail in providing a
convincing description of actual epistemic practice, the second version neutralizes the objection
by forming a picture of knowledge (and justification) which is in many aspects closer to its
phenomenology. The second question concerns an assessment of the credibility of the
contextualist diagnosis of the skeptical problem. By that we mean the credibility of its
explanation of the origin of the paradox, i.e. its answer to the question of where intuitions which
bring us to the skeptical problem came from. We will see that, in terms of this question, the
argument of the inferential contextualist turns out to be superior. While adherents of
conversational contextualism fall in the trap of the so-called “error theory”, inferential theory
strives to uncover certain presuppositions upon which the entire skeptical argument rests, which
it turns out we are not obliged to accept. As a final response to both questions we defend a clear
position: that an anti-skeptical strategy which is founded on the thesis that the meaning of the
term ‟‟know“ is conditioned by an inferential context is the more efficient, more convincing,
coherent and therefore more acceptable version than that which is offered by conversational
contextualism
