Molekularni i morfološki diverzitet populacija gljiva rodova Marasmius Fr. 1836, Mycetinis Earle 1909 i Gymnopus (Pers.) Gray 1821 u šumskim ekosistemima Nacionalnih parkova Srbije i Crne Gore

Abstract

Ciljevi istraživanje ove doktorske disertacije bili su određivanje makroskopskih i mikroskopskih karakteristika plodonosnih tela analiziranih vrsta roda Marasmius, Gymnopus i Mycetinis i njhove varijabilnosti između populacija, određivanje uticaja klimatskih faktora na varijabilnost morfoloških karaktera, određivanje brojnosti i rasprostranjenja jedinki na odabranim lokalitetima u okviru Nacionalnih parkova Srbije i Crne Gore (Kopaonik, Stara planina, Biogradska gora) koristeći ISSR metodu, kao i određivanje osnovnih populaciono-genetičkih parametara i analiza filogenetskih odnosa u okviru roda Marasmius. Kod vrste M. alliaceus utvrđeno je da se na osnovu morfoloških karaktera populacija sa Stare planine delimično izdvaja, dok je kod populacije Biogradska gora uočena najveća heterogenost u ispitivanim karakterima. Kod vrste G. androsaceus uočeno je da nema jasnog izdvajanja populacija, odnosno ispitivane populacije su pokazale heterogenost u ispitivanim morfološkim karakterima. Uočena je statistički značajna (p < 0.05) korelacija između morfoloških karaktera i faktora sredine kod obe analizirane vrste M. alliaceus i G. androsaceus. Određivanjem broja i veličine geneta ISSR metodom u populacijama vrsta M. alliaceus, M. rotula i G. androsaceus utvrđeno je da ove vrste formiraju relativno male genete (od nekoliko desetina centimetara do 15m) koji se nalaze u relativnoj blizini jedni od drugih (nekoliko metara). Određivanjem parametara molekularnog diverziteta (AMOVA, Fst) kod populacija vrsta M. alliaceus i G. androsaceus utvrđeno je da su populacije obe ispitivane vrste značajno genetički diferencirane (Fst vrednosti veće od 0.25) odnosno da postoji mali protok gena između njih.Filogenetska analiza ITS + LSU i ITS + LSU + EF-1ɑ sekvenci u ovom radu, podržava trenutno prihvaćeno grupisanje Evropskih vrsta roda Marasmius u sekcije na osnovu makro- i mikromorfoloških karaktera. Međutim, dobijeni rezultati ne podržavaju u potpunosti grupisanje nižih infrageneričkih kategorija (podsekcija i serija). Takođe, podsekcijska klasifikacija evropskih Marasmius vrsta analiziranih u ovom radu ne predstavlja monofiletske linije.

The goals of this doctoral thesis were to determine the macroscopic and microscopic characteristics of the fruit bodies of the genus Marasmius, Gymnopus and Mycetinis and their variability among populations, determining the influence of climatic factors on the morphological variability of fruit bodies,determining the number and distribution of individuals at selected sites within the National Parks of Serbia and Montenegro (Kopaonik, Stara Planina, Biogradska Gora) using the ISSR method, as well as determining basic population -genetic parameters and analysis of phylogenetic relations within the genus Marasmius.For the species M. alliaceus, it has been determined that the population of Stara planina is partially isolated, while the population of Biogradska gora has the highest heterogeneity in the investigated morphological characters. For the species G.androsaceus it was noticed that there was no clear segregation of populations, thus the investigated populations showed heterogeneity in the examined morphological characters. A statistically significant (p<0.05) correlation between morphological and environmental factors in both analyzed species M. alliaceus and G. androsaceus was observed. Determination of the number and size of the genets by ISSR method in populations of species M. alliaceus, M. rotula and G.androsaceus, showed that these species form relatively small genes (from few centimeters to 15 meters) located in relative proximity to each other (several meters ). By determining molecular diversity parameters (AMOVA, Fst) in populations of species M. alliaceus and G. androsaceus it has been found that the populations of both investigated species are significantly genetically differentiated (Fst values greater than 0.25), ie there is a small flow of gene between them. The phylogenetic analysis of ITS + LSU and ITS + LSU + EF-1ɑ sequence datasets supports the currently accepted, morphologicaly based groupings of sections of European species of genus Marasmius. However, the results obtained in this study do not fully support the grouping of lower infra-generic categories (subsections and series). Also, the subsection classification of the European Marasmius species analyzed in this paper does not represent monophyletic lineages.