Uticaj preparata koncentrovanih faktora rasta na regeneratorne i reparatorne procese u postekstrakcionim ranama

Abstract

Ekstrakcija zuba je intervencija prilikom koje se zub vadi iz svog ležišta u zubnoj alveoli. Rana koja nastaje kao posledica ove intervncije je takvog oblika da njene ivice nije moguće približiti jednu drugoj , te zarasta per secundam intentionem. Ekstrakcija zuba ima za posledicu mnogobrojne promene na tvrdim i mekim tkivima alveolarnog nastavka u periodu od nekoliko meseci do godinu dana nakon intervencije. Savremena stomatologija se i dalje intenzivno bavi proučavanjem procesa zarastanja ekstrakcione rane iz potrebe da se što bolje razumeju promene u tkivu koje nastaju po gubitku zuba da bi se mogle prevenirati i/ili usmeriti tako da se omogući kasnija lakša protetska rehabilitacija pacijenata. Mnoge studije su pokazale efikasnost faktora rasta u tokom procesa zaceljivanja tkiva.Opisan je veliki broj tehnika za pripremu autolognih krvnih preparata koji sadrže faktore rasta, ali su njihova praktična primena i efikasnost su dalje nejasni zato što svaka od ovih metoda dovodi do izrade različitog produkta sa različitom biologijom i potencijalnim indikacijama za upotrebu. Ekstrakcije mandibularnog trećeg molara spadaju u jednu od najčešćih intervencija sa kojom se u svom radu svakodnevno sreću oralni i maksilofacijalni hirurzi. Ova hirurška procedura je povezana za postoperativnim efektima koji u velikoj meri utiču na kvalitet života pacijenta kao što su bol, trizmus, edem, infekcija i alveolitis. U literaturi postoje dokazi da aplikacija nekog od autolognog krvnog preparata sa visokim sadržajem faktora rasta u određenoj meri može da poboljša proces zarastanja tkiva i da umanji neželjene propratne pojave hirurške intervencije nakon ekstrakcije mandibularnog trećeg molara. Cilj ovog rada je bio da utvrdimo da li primena autolognih krvnih preparata sa koncentrovanim faktorima rasta ubrzava stvaranje koštanog tkiva u ekstrakcionoj rani, kao i da li utiče na učestalost pojave alveolitisa i pojavu aproksimalinih parodontalnih džepova na susednim zubima nakon hirurške ekstrakcije donjeg trećeg molara. Studija je sprovedena kao prospektivna klinička studija split-mouth dizajna. U studiju je bilo uključeno 30 pacijenata kod kojih je indikovana ekstrakcija oba mandibularna treća molara i kod kojih su ovi zubi bilateralno u približno istom položaju u odnosu na drugi donji molar. Nakon hirurške ekstrakcije u jednu alveolu je aplikovan preparat koncentrovanih faktora rasta. Kontrolnu grupu u istraživanju činilo je 30 zubnih alveola u koje nije aplikovan preparat koncentrovanih faktora rasta. U eksperimentalnu grupu spadalo je 30 alveola u koje su aplikovani preparati koncentrovanih faktora rasta nakon ekstrakcije zuba. Pacijentima je prvi obavezan kontrolni pregled zakazivan za 7 dana nakon intervencije, tokom koga su uklanjane suture, a vršen je i klinički pregled rane i parodontološkom sondom je proveravana dubina parodontalnog džepa na distalnoj površini drugog molara. Druga postoperativna kontrola je zakazivana 4 nedelje nakon intervencije, a treća nakon 8 nedelja i na ovim kontrolama je merena dubina parodontalnog džepa na distalnoj površini drugog molara. Ispitanicima su napravljena tri CBCT snimka operisanih regija i to po sledećoj dinamici- prvi snimak neposredno nakon ekstrakcije zuba, drugi 4 nedelje i treći 8 nedelja po intervenciji. Svaki CBCT snimak je analiziran da bi se prikupili željeni podaci: zapremina šupljine alveole koja je ostala nakon ekstrakcije zuba i gustina novostvorenog koštanog tkiva, što su parametri na osnovu kojih procenjujemo proces zarastanja koštanog tkiva nakon intervencije. Ova metodologija je originalna , obzirom da su do sada korišćene dvodimenzionalne radiografske metode snimanja sa ciljem praćenja koštanog zarastanja nakon ekstrakcije zuba manje precizne i pouzdane. Dobijenu podaci su obrađeni odgovarajućim matematičko-statističkim postupcima. Najznačajniji rezultati istraživanja su zatim tabelarno i grafički prikazani. Na osnovu dobijenih rezultata došli smo do zaključka da iako primena koncentrovanih faktora rasta dovodi do intenziviranja procesa koštanog zarastanja i smanjenja dubine parodontalnog džepa na distalnoj površini susednih zuba, ta razlika nije statistički značajna. Obzirom da ni u jednom slučaju nije došlo do pojave alveolitisa, nismo mogli zaključiti na koji način primena koncentrovanih faktora rasta utiče na učestalost ove komplikacije.

Tooth extraction is an intervention during which a tooth is removed from its socket. A wound that remains after this is of specific size and shape and it heals per secundam intentionem. Where once was a tooth, in following months and years, a large number of changes in composition of hard and soft tissues occure. Haeling of extraction wound in still in focus of contemporary dentistry, since it is imperative to understand all tissue changes in order to prevent and/or gide them and enable prosthodontic rehabilitation of the patient. Many studies confirm a benefitial effect of growth factors douring wound healing. A large number of techniques is developed to prepare autologous blood concentrates containing growth factors, like platelet-rich fibrin (PRF) , but their aplicability and efficancy are still unclear because each of these methods results in product with different biology and physical characteristics, as well as different potential indications. Third mandibular molar extraction is one of the most frequent interventions that oral and maxillofacial surgeon face in their everyday clinical practice. This procedure is usually followed by postoperative effects affecting such as pain, trismus, edema, infection and alveolitis. In contemporary literature there is enough evidence to suport beneficial role of autologous blood preparations in wound healing, and some authors even sugest that they can reduce incidence of postextraction complications afther third molar surgery. The aim of this study was to determin weather concentrated growth factors have beneficial effect on bone healing after tooth extraction, as well as their effect on the incidence of alveolitis and do they reduce pocket depth on distal side of adjacent tooth. This study was conducted as prospective clinical split-mouth designed study. 30 patients with both mandibular third molars indicated for the extraction, in similar position, were included in the study. On the same day surgical removal of both mandibular molars was performed, and in one socket PRF was placed. Patients were scheduled for a check-up and suture removals on the 7th postoperative day. During this visit, as well as after 4 and after 8 weeks, depth of distal pocket of the second molar was measured. CBCT was made on the day of surgery, 4 and 8 weeks afther surgery. On these radiographs volume of the bone defect was measured as well as density of newly formed bone tissue in the socket. This is original methodology, while previous studies used two-dimensional radiography methods in order to evaluate bone healing after tooth extractions, with less precision and liability. We processed and analyzed gained data using appropriate mathematical-statistical methods. According to our data we concluded that application of PRF in the extraction socket improves bone healing and reduces depth of pocket on the adjacent teeth, although this effects are not statistically significant. In our study, alveolitis did not occur neither in control nor in the experimental group, so we could not conclude if the application of PRF has any effect on prevention of this complication.