Značaj pozitronske emisione tomografije sa kompjuterizovanom tomografijom u evaluaciji bolesnika sa kolorektalnim karcinomom

Abstract

Karcinom debelog creva ili kolorektalni karcinom, predstavlja treći najčešći maligni tumor i kod muškaraca i kod žena u razvijenim zemljama, kao i treći najčešći uzrok smrti ulsed malignog oboljenja. Uprkos napretku u hirurškom lečenju i uvođenju kombinovanih terapijskih modaliteta, 5-ogodišnje preživljavanje retko prelazi 60%, i kreće se između 90% kod lokalizovane bolesti do 11% u slučajevima diseminovanog oboljenja. U 55%-80% pacijenata će doći do pojave recidiva, sa inicijalnom pojavom izolovanih metastaza u jetri u oko 30% pacijenata. Metastaze u jetri upravo predstavljaju vodeći uzrok morbiditeta i mortaliteta u obolelih od kolorektalnog karcinoma. Pozitronska emisiona tomografija sa kompjuterizovanom tomografijom sa primenom fluoro-deoksiglukoze (FDG PET/CT) predstavlja naprednu dijagnostičku metodu u detekciji loko-regionnlanih recidiva i udaljenih metastaza kod pacijenata nakon operacije primarnog kolorektalnog karcinoma, zahvaljujući visokoj senzitivnosti i specifičnosti. Uprkos tome, pojedini autori su prikazali nižu osetljivost i specifičnost FDG PET/CT u poređenju sa multi-detektorskom kompjuterizovanom tomografijom (MDCT) i magnetnom rezonancom (MR) u detekciji metastaza u jetri. Trenutne preporuke za praćenje pacijenata nakon operacije kolorektalnog karcinoma predstavljaju određivanje serumske koncentracije karcino-embrionog antigena (CEA) i vizualizacione dijagnostičke metode. CEA, iako osetljiv u detekciji ranog relapsa, često daje lažno-pozitivne nalaze. Uloga karbohidratnog-antigena 19-9 (CA 19-9) u detekciji rekurentnog kolorektalnog karcinoma je još uvek nejasna, iako postoje studije koje naglašavaju njegov potencijalni prognostički značaj. Za razliku od MDCT i MR koji koriste anatomske parametre (veličinu lezije) radi evaluacije terapijskog odgovora, FDG PET/CT kvantifikuje funkcionalne, metaboličke promene, koje su bolji prediktor ishoda prema pojedinim autorima. Produžavanje preživljavanja se može postići identifikacijom visoko-rizičnih pacijenata za recidiv i progresiju i selekcijom kandidata za specifičnu terapiju. Primena različitih biomarkera u ovu svrhu, iako potvrđena u većem broju studija, još nije prihvaćena u rutinskoj kliničkoj praksi. Prognostička uloga imidžing dijagnostike, uključujući i FDG PET/CT u evaluaciji terapijskog odgovora je bila predmet velikog broja studija, sa ciljem individualizacije terapije radi postizanja optimalnih terapijskih odgovora. Biološki efekti terapije, prikazani PET/CT studijama, se smatraju boljim prognostičkim faktorom u poređenju sa anatomskim promenama. Ipak, podaci o ulozi FDG PET/CT u prognozi bolesti su insuficijentni, sa rezultatima koji često ukazuju na ograničenu sposobnost ove hibridne metode u proceni metaboličkog odgovora na terapiju i na dugoročni ishod, što ukazuje na potrebu za daljim istraživanjima u ovoj oblasti...

Colorectal carcinoma represents the third most common malignant tumor in both men and women in developed world and the third leading cause of cancer-related death [1]. Despite the advances in surgical treatment and introduction of combined therapeutical modalities, 5 years survival rarely exceeds 60%, varying from 90% in localized disease to 11% in patients with spread to distant organs. Between 55% and 80% of patients will develop recurrence, with isolated hepatic recurrence initially occuring in approximately 30% of patients. Overall, liver metastases represent leading cause of cancer-related morbidity and mortality in colorectal cancer. At present, whole-body fluorine-18-fluoro-deoxyglucose positron emission tomography/computed tomography (FDG PET/CT) is an advanced diagnostic imaging technique in detecting loco-regional recurrence and metastases in postoperative patients with colorectal carcinoma for its higher sensitivity and specificity. However, other authors reported on lower sensitivity and specificity of FDG PET/CT compared to multi-detector computerized tomography (MDCT) and magnetic resonance imaging (MR) in detection of liver metastases. Current guidelines for managing patients with CRC after therapy recommend regular measurements of serum carcinoembryogenic antigen (CEA) and imaging tests. CEA, although sensitive in detecting early relapse, gives very often a false-positive result. The role of carbohydrate antigen 19-9 (CA 19-9) in detection of recurrent CRC is still unclear, although there have been studies suggesting its potential prognostic significance. In contrast to MDCT and MR, which use anatomic parameters (lesion size) to evaluate therapy outcome, FDG PET/CT quantifies functional change, a better predictor to disease development according to some authors. The improvement of survival in patients with colorectal carcinoma could be achieved by the identification of high risk patients for disease recurrence and progression, as well as for the classification and selection of candidates for specific therapies. The use of various biomarkers for this purpose, although confirmed by a number of studies have not yet been fully accepted in clinical practice. The prognostic role of imaging tools, including FDG PET/CT in the evaluation of therapy response in colorectal carcinoma was evaluated in a large number of studies, aiming for treatment individualization in order to achieve an optimal therapeutic result. The biological effect of therapy, shown on PET/CT images, is thought to be a stronger prognostic factor compared to anatomical changes...