Hemijska karakterizacija, antioksidaciona i antimikrobna aktivnost ekstrakata i etarskog ulja korena i herbe biljne vrste Sanguisorba minor L.

Abstract

Cilj ove doktorske disertacije bio je hemijska karakterizacija ekstrakata i etarskog ulja, kao i ispitivanje biološke aktivnosti ekstrakata korena i herbe biljne vrste Sanguisorba minor L. subsp. muricata (Rosaceae) koja raste na teritoriji Republike Srbije. Određen je ukupni sadržaj fenola i flavonoida u ispitivanim ekstraktima i HPLC profili odabranih esktrakata korena i herbe S. minor. Određen je i hemijski sastav etarskog ulja korena i herbe S. minor GC-MS i HS/GC-MS tehnikom. Antioksidaciona aktivnost ekstrakata je procenjena pomoću pet različitih testova in vitro, kao i in vivo na animalnom modelu sepse. Antimikrobna aktivnost ekstrakata je ispitana protiv Gram-pozitivnih bakterija, Gram-negativnih bakterija i protiv jedne gljivice mikrodilucionom metodom. Antiinflamacijski efekat etanolnog ekstrakta korena S. minor je procenjen in vitro na osnovu inhibicije enzima ciklooksigenaza-1 u prisustvu indometacina. Metanolni, etanolni i acetonski ekstrakti su bili superiorniji u odnosu na hloroformske i heksanske ekstrakte po pitanju antioksidacionih parametara in vitro. Etanolni ekstrakt korena S. minor imao je pozitivan uticaj na oksidacioni stres u sepsi u smislu umanjenja nivoa prooksidacionih parametara (TBARS, NOx, O2 - ) i povećanja antioksidacione aktivnosti superoksid dismutaze (SOD). Isti ekstrakt je doveo do značajne inhibicije aktivnosti enzima ciklooksigenaza-1 pri čemu je pokazao znatno bolji antiinflamacijski efekat u poređenju sa indometacinom. Ekstrakti S. minor ispoljili su antimikrobnu aktivnost prema svim ispitivanim sojevima, pri čemu je intenzitet aktivnosti varirao u zavisnosti od vrste mikroorganizma i tipa ekstrakta. Obećavajući farmakološki efekti S. minor komplementiraju postojeća saznanja i predstavljaju osnovu za buduća istraživanja ispitivane biljne vrste.

The main objective of this study was to determine biological activities of different extracts of Sanguisorba minor L. subsp. muricata (Rosaceae) which grows on the territory of the Republic of Serbia. In addition, chemical characterization of investigated extracts and essential oil of S. minor was undertaken. The extracts were characterized by total phenolic and flavonoid content and selected plant extracts were analyzed with HPLC method. The chemical composition of the essential oil of S. minor root and herba was analyzed by GC-MS and HS/GC-MS. Antioxidant activity of the extracts was estimated by five different assays in vitro and in vivo in the animal model of sepsis. The antimicrobial potential was tested against Gram-positive bacteria, Gram-negative bacteria and one fungus by micro-well dilution assay. Cyclooxygenase-1 inhibition assessment of S. minor ethanol extract was performed in the presence of indomethacin in vitro. Methanol, ethanol and acetone extracts exhibited stronger antioxidant activity in vitro than chloroform and hexane extracts. Ethanol extract of the S. minor root decreased the level of the oxidative stress parameters in an animal model of sepsis (TBARS, NОx, O2 - ) and increased SOD activity. The same extract also induced significant inhibition of COX-1 activity and showed better antiinflammatory effect than indomethacin. The values for the antimicrobial activity varied depending on the microbial strain and the type of the extract. The promising pharmacological effects of S. minor complement the existing knowledge about this species and also could serve as the ground for future research. The future investigation could be focused on S. minor as a potential source of natural bioactive compounds in pharmaceutical and medical treatments.