Ispitivanje epidemioloških i kliničkih karakteristika urođenih anomalija lica i vrata u pedijatrijskoj populaciji

Abstract

Uvod: Urođene anomalije se klinički mogu prezentovati od rođenja do odraslog doba. Nekada je veoma teško razlikovati urođene anomalije od stečenih oboljenja. Ovakav problem se nalazi u diferenciranju lateralnih cista vrata od uvećanih limfnih čvorova. Ciljevi rada: Odrediti relativnu učestalost anomalija lica i vrata analizom dokumentacije pacijenata hospitalizovanih na Odeljenju za plastičnu i rekonstruktivnu hirurgiju Instituta za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Srbije „Dr Vukan Čupić”. Odrediti dijagnostičke vrednosti aspiracione biopsije u postavljanju tačne dijagnoze cističnih anomalija lica i vrata. Porediti uputne, kliničke, preoperativne, intraoperativne i histopatološke dijagnoze sa konačnom dijagnozom anomalija lica i vrata. Materijal i metode: U studiji preseka analizirani su podaci pacijenata sa anomalijama lica i vrata hirurški lečenih u periodu od 10 godina (1.7.2009.-30.6.2019.). U analizu je uključeno 1363 pacijenta sa urođenim anomalijama i 205 pacijenata sa stečenim oboljenjima. Izračunavala se aritmetička srednja vrednost i standardna devijacija, mediana i interkvartilni opseg. Razlika distribucija frekvencija između ispitivanih grupa određivala se primenom X²-testa. Koristili su se parametrijski ili neparametrijski testovi za procenu razlika unutar i između grupa (Studentov T-test, Mann-Whitney test). Rezultati: Na licu je dijagnostikovano 1.016 anomalija (64,8%), od kojih su najčešći orofacijalni rascepi (38,9%). Na prednjoj strani vrata lečene su 183 anomalije (medijalna (tiroglosna) cista 68,3% i (epi)dermoidna cista 25,5%), na bočnoj strani vrata 369 anomalija i to 16,8% u nivou gornje polovine sternokleidomastoidnog (SCM) mišića (lateralna cista 38,7%), u visini donje polovine SCM mišića 29,5% (lateralni sinus vrata porekla II ždrelnog luka 23,9%), iza SCM mišića 13,6% (limfatična malformacija (LM) 34%), parotidno 22,8% (LM 42,9%) i supraklavikularno 17,3% (Hodžkinov limfom i LM sa po 28,1%). Najčešće primenjivana radiološka metoda je ultrazvuk. Aspiraciona biopsija je rađena kod 82,1% pacijenata sa cističnom anomalijom (lateralne ciste, LM, venske i mešovite vaskularne malformacije). Zaključak: Najčešće urođene cervikofacijalne anomalije su rascepi usne i nepca. Od potkožnih lezija na licu su najčešće supraorbitalne (epi)dermoidne ciste, a na vratu medijalne (tiroglosne) ciste. Za postavljanje dijagnoze medijalne ciste vrata i (epi)dermoidne ciste dovoljni su anamneza, fizikalni i ultrazvučni pregled. Aspiraciona biopsija je značajna dijagnostička procedura kod cističnih lezija (limfatične i venske malformacije, lateralne ciste vrata). Preoperativne i intraoperativne hirurgove dijagnoze su značajno preciznije od uputnih, posebno ukoliko ih postavlja iskusan hirurg iz oblasti hirurgije lica i vrata u dečijem uzrastu, čak i sa manje primenjenih dijagnostičkih metoda.

Introduction: Congenital anomalies can be clinically presented from birth to adulthood. Sometimes it is very difficult to distinguish congenital anomalies from acquired diseases. This problem is in the differentiation of lateral neck cysts from enlarged lymph nodes. Objectives: To determine the relative frequency of facial and neck anomalies by analyzing the documentation of patients hospitalized at the Department of plastic and reconstructive surgery of the Institute for Mother and Child Health Care of Serbia „Dr Vukan Cupic". To determine the diagnostic values of fine needle aspiration biopsy in making an accurate diagnosis of cystic anomalies of the face and neck. Comparison in referral, clinical, preoperative, intraoperative and histopathological diagnoses with the final diagnosis of facial and neck anomalies. Material and methods: The cross-sectional study analyzed data from patients with facial and neck anomalies surgically treated over a period of 10 years (1.7.2009-30.6.2019). The analysis included 1363 patients with congenital anomalies and 205 patients with acquired diseases. Mean and standard deviation, minimum and maximum value of monitored parameters, median and interquartile range were calculated. The difference in frequency distributions between the examined groups was determined using the X²-test. Parametric or non-parametric tests were used to assess differences within and between groups (Student's T-test, Mann-Whitney test). Results: Patients had 1,016 facial anomalies (64.8%), most often orofacial clefts (38.9%). The anterior side of the neck was the localization of 183 anomalies (thyroglossal cyst 68.3% and (epi)dermoid cyst 25.5%), on the lateral side of the neck 369 anomalies, 16.8% in the upper half region of the sternocleidomastoid (SCM) muscle (lateral cyst 38.7%), in the lower half region of the SCM muscle 29.5% (second branchial cleft sinus 23.9%), posterior to the SCM muscle 13.6% (lymphatic malformation (LM) 34%), in the parotid region 22.8% (LM 42.9) and supraclavicular region 17.3% (Hodgkin's lymphoma and LM with 28.1% each). The most commonly used radiological method is ultrasound. Aspiration biopsy was performed in 82.1% of patients with cystic mass (lateral cysts, LM, venous and mixed vascular malformations). Conclusion: The most common congenital cervicofacial anomalies are orofacial clefts. The most common subcutaneous lesions on the face are supraorbital (epi)dermoid cysts, and on the neck thyroglossal cysts. Anamnesis, physical and ultrasound examination are sufficient to diagnose thyroglossal and (epi)dermoid cysts. Aspiration biopsy is an important diagnostic procedure for cystic lesions (lymphatic and venous malformations, lateral neck cysts). Preoperative and intraoperative surgeons' diagnoses are significantly more precise than referral diagnoses, especially if they are made by an experienced surgeon in the field of pediatric facial and neck surgery, even with less applied diagnostic methods.