Rod i profesija u umetnosti: diplomirane izvođačice na gudačkim instrumentima na akademijama umetnosti u Novom Sadu, Banja Luci i Zagrebu (1990–2014)

Abstract

Danas je gotovo nepoznat podatak da na katedrama za gudačke instrumente na akademijama umetnosti u regionu od ukupnog broja diplomiranih kadrova većinu čine žene. Otuda je vredna istraživačke pažnje analiza procesa obrazovanja i profesionalnog delovanja u njihovim sredinama tog značajnog broja muzički visoko obrazovanih žena. Upoređivanjem podataka iz tri akademske sredine jugoslovenskog prostora dolazimo do značajnih zaključaka za istoriju ženskog muzičkog nasleđa u regionu na ovom prostoru i za metodiku rada sa budućim kadrovima. Cilj istraživanja je prikupljanje, selekcija i interpretacija podataka o životu diplomiranih izvođačica na gudačkim instrumentima u Novom Sadu, Banjaluci i Zagrebu od osnivanja akademskih institucija do danas, kako bi se skrenula pažnja na pitanje konstruisanja identiteta izvođačica tokom i nakon visokog muzičkog obrazovanja. Hipoteza 1 je da značajan broj diplomiranih izvođačica na gudačkim instrumentima doprinosi promeni svesti o važnosti rodnog identiteta u muzičkoj umetnosti u regionu. Hipoteza 2 je da povećan broj diplomiranih izvođačica na gudačkim instrumentima ne doprinosi promeni svesti o važnosti rodnog identiteta u muzičkoj umetnosti u regionu. Hipoteza 3 je da je profesionalni identitet diplomiranih izvođačica na gudačkim instrumentima nadređen svim drugim komponentama identiteta, uključujući i rodni. Korpus obuhvata diplomirane muzičarke gudačkih instrumenata sa Akademije umetnosti u Novom Sadu (20), u Zagrebu (4)i u Banjaluci (8). Analiza 13 komponenata identiteta (detinjstvo, školovanje, devedesete godine 20. veka, brak, deca, maternji jezik, zatim nacionalni, verski, profesionalni identiteti, zdravlje, članstvo u strukovnim udruženjima i političkim strankama, hobi). Rezultati pokazuju da je prva hipoteza samo delimično tačna, te da je treća hipoteza tačna za ukupan uzorak: sve muzičarke prednost daju profesionalnom identitetu od ranog detinjstva. Empirijski podaci ne potvrđuju stereotip da profesija muzičarke i braka, porodice i dece ne idu zajedno. Rezultati istraživanja su važni koliko za novo sačinjavanje istorije muzike i žena u toj oblasti toliko i za rodne studije, koje se staraju za afirmaciju žena u različitim profesijama u današnjem vremenu. Posebno rezultati treba da obogate nastavnu i metodičku praksu u domenu muzike na svim nivoima obrazovanja kod nas. Podaci iz ovog rada bi mogli (zapravo, morali) da postanu deo udžbeničke literature. Na ovo se nadovezuju i podaci do kojih je došlo ovo istraživanje, a koji svedoče o tome da je u svetu i u regionu jugoslovenskog prostora značajan broj žena doprinosio i još uvek, možda i više nego ikada ranije, doprinosi razvoju muzike i muzičke kulture.

Today is almost unknown the fact that on the string department at the academies of arts in our region most of the graduated students are women. The analysis of this process is worth the research attention of education and professional activities of this, relatively significant number of graduated women string instrumentalists. By comparing data from three cultural backgrounds of ex-Yugoslav territory we come to significant conclusions for the history of women's musical heritage in the region in this area and the methodology of work with future personnel. The aim of the research is the collection, selection and interpretation of data about the life of graduated women performers on stringed instruments in Novi Sad, Banja Luka and Zagreb since the establishment of these academic institutions to present day, in order to draw attention to the issue of constructing identity of women performers during and after the higher music education. Hypothesis 1 is that a significant number of female music performance graduates on string instruments contributes to improving the awareness of the importance of gender identity in the music art in the region. Hypothesis 2 is that the increased number of female music performance graduates on string instruments does not contribute to improving the awareness of the importance of gender identity in the music art in the region. Hypothesis 3 that professional identity of the female music performance graduates on string instruments is superior to all other components of identity, including gender. The corpus includes female music performance graduates on string instruments from the Academy of Arts in Novi Sad (20), Zagreb (4) and Banja Luka (8). Analysis of the 13 components of identity (childhood, education, nineties of the 20th century, marriage, children, mother tongue, then national, religious, professional identities, health, membership in professional associations and political parties, hobbies). The results show that the first hypothesis is only partly true, and that the third hypothesis is true for the total sample: all the female musicians prefer the professional identity from early childhood. Empirical data do not confirm the stereotype that the profession of a female musician exclude marriage, family and children. The research results are as important as the new drafting history of music and women in this area so much and for gender studies, which are undertaken for the advancement of women in various professions in modern times. In particular, the results would enrich teaching and methodical practice in the field of music education at all levels in our country. Data from this study could (indeed, must) become a part of textbooks. In addition the data that occurred in this research testify to the fact that in the world and in the region Yugoslav territory a significant number of women contributed, and still, perhaps more than ever, contributes to the development of music and musical culture.