Ispitivanje učestalosti i karakteristika metaboličkog sindroma kod bolesnika sa hroničnom opstruktivnom bolešću pluća

Abstract

Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) predstavlja kompleksnu i progresivnu bolest i jedan od glavnih uzroka morbiditeta i mortaliteta širom sveta. HOBP karakterišu hronično ograničenje protoka vazduha u disajnim putevima i niz patoloških promena u plućima, ali i postojanje značajnih ekstrapulmonalnih efekata i važnih komorbiditeta koji doprinose težini bolesti kod pojedinaca. Novija istraživanja su pokazala da pored lokalne inflamacije na nivou pluća, u HOBP postoji i sistemska inflamacija u čiji je nastanak verovatno uključeno više mehanizama. Većina autora smatra da sistemska inflamacija u HOBP nastaje “prelivanjem” inflamatornih medijatora iz pluća u sistemsku cirkulaciju (“spill over” hipoteza), ali se navode i drugi faktori kao duvanski dim, hipoksija, proces starenja. Intenzitet sistemske inflamacije se povećava sa porastom težine HOBP i u toku egzacerbacije bolesti. Pretpostavlja se da je sistemska inflamacija osnovni patogenetski mehanizam koji povezuje HOBP i komorbiditete. Postojanje i intenzitet sistemske inflamacije kod bolesnika sa HOBP se mogu proceniti određivanjem nivoa inflamacijskih medijatora u cirkulaciji: citokina, reaktanata akutne faze (C reaktivni protein-CRP, fibrinogen i dr), kao i cirkulišućih inflamatornih ćelija (leukociti). Metabolički sindrom (MetS) predstavlja skup metaboličkih poremećaja (centralna gojaznost, hiperglikemija, dislipidemija-povišeni trigliceridi i snižen HDL holesterol, hipertenzija) koji povećavaju rizik za nastanak kardiovaskularnih bolesti (KVB) i dijabetesa tipa 2. Prevalencija metaboličkog sindroma kod bolesnika sa HOBP, prema različitim istraživanjima, iznosi 21-58%. Faktori koji su povezani sa učestalom pojavom metaboličkog sindroma kod bolesnika sa HOBP su: gojaznost, smanjena fizička aktivnost, pušenje cigareta, primena kortikosteroida, inflamacija, oksidativni stres, hipoksija. Kod bolesnika sa HOBP istovremeno postojanje MetS je povezano sa češćim i dužim egzacerbacijama i povećanim mortalitetom (MetS predisponira razvoj kardiovaskularnih bolesti)...

hronic obstructive pulmonary disease (COPD) represents a complex and progressive disease and is one of the main causes of morbidity and mortality worldwide. COPD is characterized by chronic airflow limitation and pathological changes in the lungs, but also by considerable extrapulmonary effects and important comorbidities which may contribute to the severity of the disease in individuals. Recent studies have shown that in COPD, beside local inflammation in the lungs, there is also systemic inflammation which is probably caused by several mechanisms. The majority of authors considers that systemic inflammation in COPD is caused by “spilling over” of the inflammatory mediators from the lungs to systemic circulation (“spill over” hypothesis), but other factors such as tobacco smoke, hypoxia, aging are also cited. The intensity of the systemic inflammation increases with the rise of COPD severity and during the exacerbation of the disease. It is assumed that systemic inflammation is the basic pathogenetic mechanism which connects COPD and comorbidity. The existence and intensity of systemic inflammation in COPD patients may be assessed by determining the level of inflammatory mediators in circulation: cytokines, acute-phase reactants (C reactive protein- CRP, fibrinogen etc) and also circulating inflammatory cells (leukocytes). The metabolic syndrome (MetS) represents a cluster of metabolic disorders (central obesity, hyperglycemia, dyslipidemia- raised triglycerides and decreased HDL cholesterol, hypertension) which increases the risk of cardiovascular disease (CVD) and diabetes type 2. The prevalence of metabolic syndrome in patients with COPD, according to various studies, is 21-58%. Factors which are associated with frequent occurrence of metabolic syndrome in COPD patients are: obesity, reduced physical activity, cigarette smoking, corticosteroid usage, inflammation, oxidative stress and hypoxia. In COPD patients existence of MetS is associated with more frequent and longer exacerbations and increased mortality (MetS predisposes the development of cardiovascular diseases)...