Geonasleđe Golije i Peštera

Abstract

Sprovedena istraživanja u ovoj studiji obuhvatila su izdvajanje, opis, evaluaciju i valorizaciju objekata geonasleđa u cilju razvoja istraživane oblasti sa stanovišta geonauka, geoturizma i geoekologije. Na izučavanom području objekti geonasleđa su evidentirani, interpretirani, vrednovani i kategorisani, dat je predlog promocije geoobjekata, i na kraju predložena dopuna inventara objekata geonasleđa Srbije. U protekle četiri godine, na kompleksu geotopa Golije i Peštera istražena su geološka svojstva stena (tip stene, starost, fosilni sadržaj, morfološke i hidrogeološke karakteristike itd.), na osnovu čega je bilo omogućeno sistematsko i kompleksno rangiranje objekata u smislu geonasleđa. Izdvojeno je i predloženo 13 potencijalnih objekata geonasleđa (1 objekat lokalnog značaja, 8 objekata regionalnog značaja i 3 objekta nacionalnog značaja). Na Inventar listi geonasleđa Srbije nalazi se 12 objekata geonasleđa sa ovog područja, koji su svrstani u 3 kategorije (7 objekata regionalnog značaja, 4 objekta nacionalnog značaja i 1 objekat međunarodnog značaja). Osnovni motiv za izradu ove doktorske disertacije je da se Golija - ekološki krov Srbije i Pešter - najveća visoravan na Balkanu, sa izuzetnim prirodnim vrednostim,a kao i kulturno - istorijskim, predstavi široj stručnoj, kulturnoj i turističkoj javnosti kao veliki prirodni, ekološko-turistički i privredni potencijal, ne samo nacionalnog, već i međunarodnog značaja.

Investigations carried out during production of this thesis included selection, description, evaluation and valorization of geosites in order to support development of the studied area in the fields of geosciences, geotourism and geoecology. The geosites were registered, interpreted, evaluated and categorized, recommendations about promotion of the geosites were given and, finally, suggestions about updating the inventory of Serbian geoheritage sites were made. Geological properties (rock type, age, fossil content, morphological and hydrogeological characteristics, etc.) of rocksat different localities on Golija Mt. and Pešter plateau were studied during the last four years, which enabled systematic and complex classification of geosites in terms of geoheritage. Thirteen potential geosites were selected (1 geosite of local importance, 8 geosites of regional importance and 3 geosites of national importance). The Inventory of Serbian geoheritage sites already includes 12 geosites from this area, which are classified into 3 categories (7 geosites of regional importance, 4 geosites of national importance and 1 geosite of international importance). The basic motif for production of this PhD thesis was to present outstanding natural and cultural-historic values of Golija Mt. –ecological roof of Serbia and Pešter–the largest plateau on the Balkan Peninsula, to a broader scientific, cultural and historical public, as well as to show its great natural, ecotouristic and economic potentials of not only national, but also of international significance.